• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احکام و شرایط امان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


این نوشتار در مورد احکام و شرایط عقد امان در ازمنه و اماکن مختلف می‌باشد.


اصل و قاعده اوّلیه در امان جواز و اباحه است که آیه «واِن اَحَدٌ مِنَ المُشرِکینَ استَجارَکَ فَاَجِرهُ حَتّی یَسمَعَ کَلمَ اللّه»
[۱] توبه/سوره۹، آیه۶.    
بر آن دلالت دارد
[۲] المبسوط، ج۲، ص۱۴.    
[۳] المهذب، ج۱، ص۳۰۵.    
اما به مقتضای شرایط و مصالح حکم تکلیفی آن تفاوت می‌کند به این بیان که گاه این عمل واجب می‌گردد و آن اختصاص به مواردی دارد که ترک امان مفسده‌ای برای مسلمانان در پی داشته باشد یا کافر محارب درصدد تحقیق باشد و بخواهد پیام اسلام را بشنود و گاه حرام می‌گردد مانند موردی که امان دادن کافر ضرری برای مسلمانان در پی داشته باشد و گاه نیز مستحب یا مکروه است.
[۴] الموسوعة الفقهیه، ج۵، ص۱۰۱.


در عقد امان شرائطی معتبر است که برخی مربوط به امان دهنده و برخی مربوط به امان داده شده است امان دهنده به اتفاق سه شرط معتبر است: اسلام، اختیار و عقل
[۵] الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۶۵.
[۶] الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۶.    
، بنابراین، امان دادن کافر معتصم ( ذمّی، معاهد و...) به کافران دیگر صحیح نیست، مگر آن‌که از طرف مسلمان وکیل باشد و امان از سوی مسلمان از هر فرقه‌ای که باشد صحیح است
[۷] الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۸۶ - ۵۸۸۷.
؛ به نظر اغلب فقیهان اَمان دادن حرّ و مملوک، کودک بالغ مشروع است. بنابر اتفاق فقها، امان دادن زن مشروع است و ماجرای امّ‌هانی که در فتح مکه به کافری پناه داد و مورد تأیید پیامبر قرار گرفت، گواه صدق این مدعاست.
[۸] سلسلة‌الینابیع، ج۳۱، ص۸۳.    
[۹] «المبسوط»، ج۲، ص۱۴.    
[۱۰] السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۲ - ۳۹۳.
همچنین زینب دختر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به شوهر مشرک خود ابوالعاص پناه داد و پیامبر آن را پذیرفت.
[۱۱] السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۴.
بر پایه روایات، کودک اگر طاقت جنگ دارد امانش نسبت به کافر پذیرفته است، زیرا او نیز از جنگجویان به شمار می‌آید و می‌تواند داخل در گروه حمایت کنندگان باشد
[۱۲] تفسیر قرطبی، ج۸، ص۵۰.


شروطی نیز در کافری که به او امان داده می‌شود معتبر است، از جمله این‌که مفسده‌ای برای مسلمانان بر امان مترتب نباشد
[۱۳] الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۷.    
، بلکه برخی وجود مصلحت را شرط کرده‌اند
[۱۴] الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۷۵.
، بنابراین اگر امان منجر به جاسوسی کافر شود، مشروع نخواهد بود.
[۱۵] الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۷.    
گروهی از فقها در تحقق امان، استیمان و درخواست کافر را شرط دانسته‌اند
[۱۶] الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۶.    
؛ ولی برخی مانند صاحب جواهر در مشروعیت آن، درخواست کافر را لازم نمی‌دانند
[۱۷] جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۶۶.    
و در کافر مستأمن فرقی میان حرّ و عبد، بالغ و غیر بالغ، و زن و مرد نیست.
[۱۸] کشف الغطاء، ج۴، ص۳۴۴.


۱. ↑ توبه/سوره۹، آیه۶.    
۲. ↑ المبسوط، ج۲، ص۱۴.    
۳. ↑ المهذب، ج۱، ص۳۰۵.    
۴. ↑ الموسوعة الفقهیه، ج۵، ص۱۰۱.
۵. ↑ الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۶۵.
۶. ↑ الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۶.    
۷. ↑ الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۸۶ - ۵۸۸۷.
۸. ↑ سلسلة‌الینابیع، ج۳۱، ص۸۳.    
۹. ↑ «المبسوط»، ج۲، ص۱۴.    
۱۰. ↑ السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۲ - ۳۹۳.
۱۱. ↑ السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۴.
۱۲. ↑ تفسیر قرطبی، ج۸، ص۵۰.
۱۳. ↑ الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۷.    
۱۴. ↑ الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۷۵.
۱۵. ↑ الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۷.    
۱۶. ↑ الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۶.    
۱۷. ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۶۶.    
۱۸. ↑ کشف الغطاء، ج۴، ص۳۴۴.


دائرةالمعارف قرآن کریم برگرفته از مقاله امان.    




جعبه ابزار