• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احکام تنبیه همسر (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



برای جواز تنبیه همسر شرائطی وجود دارد که به آنها اشاره می کنیم




پس از آنکه جواز تنبیه از آیه قرآن استفاده شد برای این حکم شرایطی هم وجود دارد که در آیات و روایات به آن اشاره شده است.


۱.۱ - ناکارآمدی موعضه

جواز تنبیه همسر ناشزه به دست شوهر، مشروط به ناکارآمدی موعظه است
الرجال قوامون علی النساء... والـتی تخافون نشوزهن فعظوهن واهجروهن فی المضاجع واضربوهن.. مردان، سرپرست و نگهبان زنانند، بخاطر برتریهایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است، و بخاطر انفاقهایی که از اموالشان (در مورد زنان) می‌کنند. و (اما) آن دسته از زنان را که از سرکشی و مخالفتشان بیم دارید،پند و اندرز دهید! (و اگر مؤثر واقع نشد،) در بستر از آنها دوری نمایید! و (اگر هیچ راهی جز شدت عمل، برای وادار کردن آنها به انجام وظایفشان نبود،) آنها را تنبیه کنید! و اگر از شما پیروی کردند، راهی برای تعدی بر آنها نجویید! (بدانید) خداوند، بلندمرتبه و بزرگ است. (و قدرت او، بالاترین قدرتهاست.)
و اللاتی تخافون نشوزهن فعظوهن مرحله اول در مورد زنانی است که نشانه‌های سرکشی و عداوت و دشمنی در آنها آشکار می‌گردد که قرآن در جمله فوق از آنها چنین تعبیر می‌کند: " زنانی را که از طغیان و سرکشی آنها می‌ترسید موعظه کنید و پند و اندرز دهید" و به این ترتیب آنها که پا از حریم نظام خانوادگی فراتر می‌گذارند قبل از هر چیز باید بوسیله اندرزهای دوستانه و بیان نتائج سوء اینگونه کارها آنان را براه آورد و متوجه مسئولیت خود نمود.
و اهجروهن فی المضاجع:
" در صورتی که اندرزهای شما سودی نداد، در بستر از آنها دوری کنید" و با این عکس العمل و بی اعتنایی و به اصطلاح قهر کردن، عدم رضایت خود را از رفتار آنها آشکار سازید شاید همین" واکنش خفیف" در روح آنان مؤثر گردد.
و اضربوهن در صورتی که سرکشی و پشت پازدن به وظائف و مسئولیتها از حد بگذرد و هم چنان در راه قانون شکنی با لجاجت و سرسختی گام بردارند، نه اندرزها تاثیر کند، و نه جدا شدن در بستر و کم اعتنایی نفعی ببخشد و راهی جز" شدت عمل" باقی. نماند، برای وادار کردن آنها به انجام تعهدها و مسئولیتهای خود چاره منحصر به-خشونت و شدت عمل گردد، در اینجا اجازه داده شده که از طریق" تنبیه بدنی" آنها را به انجام وظائف خویش وادار کنند.

۱.۲ - ادامه نشوز

تنبیه همسر، در صورت ترک نشوز و اطاعت از شوهر حرام خواهد بود
الرجال قوامون علی النساء... والـتی تخافون نشوزهن فعظوهن واهجروهن فی المضاجع واضربوهن فان اطعنکم فلا تبغوا علیهن سبیلا.. مردان، سرپرست و نگهبان زنانند، بخاطر برتریهایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است، و بخاطر انفاقهایی که از اموالشان (در مورد زنان) می‌کنند. و (اما) آن دسته از زنان را که از سرکشی و مخالفتشان بیم دارید،پند و اندرز دهید! (و اگر مؤثر واقع نشد،) در بستر از آنها دوری نمایید! و (اگر هیچ راهی جز شدت عمل، برای وادار کردن آنها به انجام وظایفشان نبود،) آنها را تنبیه کنید! و اگر از شما پیروی کردند، راهی برای تعدی بر آنها نجویید! (بدانید) خداوند، بلندمرتبه و بزرگ است. (و قدرت او، بالاترین قدرتهاست.)
یعنی اگر در اثر اعمال آن سه راه علاج به اطاعت شما در آمدند، دیگر علیه آنان بهانه جویی مکنید، و با این که اطاعت شما می‌کنند برای اذیت و آزارشان دنبال بهانه نگردید، و در آخر این مطلب را تعلیل می‌کند به این که" ان الله کان علیا کبیرا" و اعلام می‌دارد به این که مقام پروردگارشان علی و کبیر است، پس از قدرت و تفوقی که بر زنان خود دارند مغرور نشوند و سوء استفاده ننموده در اثر غرور به آنها ظلم و استعلا و استکبار نکنند، و همواره به یاد علو مقام پروردگارشان باشند.


در تفسير كلبى از ابن عباس نقل كرده است كه: زنان را به كتاب خدا موعظه كنيد و باو بگوييد كه از خدا بترسد و از شما اطاعت كند، اگر قبول نكرد با او درشتى كنيد و گرنه طورى او را بزنيد كه بدنش زخم نشود و استخوانش شكسته نشود. از امام باقر نقل شده كه منظور: زدن با مسواک است.



۱. نساء/سوره۴، آیه۳۴.    
۲. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۳، ص۴۱۴.    
۳. نساء/سوره۴، آیه۳۴.    
۴. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۴، ص۵۴۶.    
۵. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، ج ۳، ص ۸۰    






فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «احکام تنبیه همسر (قرآن)»    


رده‌های این صفحه : تنبیه | موضوعات قرآنی




جعبه ابزار