احمد بن داود جرجانی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

احمد بن داود جرجانی، از محدثان بزرگ اهل سنت بود که تشیع اختیار کرد و کتاب‌هایی در ردّ مذهب قبلی خود نوشت. وی را صحابی امام جواد و امام‌ هادی (علیهماالسلام) دانسته‌اند.
رجال نویسان شیعه جرجانی را از محدثان بزرگ و قابل اعتماد شمرده‌اند و روایاتش را مربوط به زمان شیعه شدنش می‌دانند.

---

ابویحیی احمد بن داود بن سعید جرجانی فزاری، از محدثان بزرگ اهل سنت بود که تشیع اختیار کرد و کتاب‌هایی در ردّ مذهب قبلی خود نوشت. ابویحیی را صحابی امام جواد و امام‌ هادی (علیهماالسلام) دانسته‌اند. اما از ائمه (علیهم‌السّلام) روایتی نقل نکرده است.

---

رجال نویسان شیعه جرجانی را از محدثان بزرگ و قابل اعتماد شمرده‌اند و روایاتش را مربوط به زمان شیعه شدنش می‌دانند.
در رجال کشّی آمده است: وی به خاطر حدیثی که درباره عمر بن خطاب نقل کرد و در اثر سعایت و بدگویی محمد بن یحیی رازی، ابن بغوی و ابراهیم بن صالح، از سوی محمد فرزند طاهر ذوالیمینین حاکم عباسیان در خراسان به هزار ضربه شلاق و قطع دست و پا و زبان و مجازات دار محکوم شد، اما چون ادعا کرد که مقصودش عمر بن شاکر بوده است نه عمر بن خطاب و افرادی نیز به نفع او گواهی دادند، آزاد شد. وی در ردّ حشویّه کتاب‌های زیادی نوشت و احتجاجاتش خواندنی است.
حشویّه فرقه‌ای از معتزله بودند که به ظواهر قرآن تمسک می‌کردند و در نتیجه، در مورد خداوند متعال قائل به تجسیم شدند. در عین حال برخی از معاصرین، جرجانی را شهید، و محمد بن طاهر (م ۲۹۸ق) را قاتل وی معرفی کرده‌اند.

---

آثار وی عبارت‌اند از:

• خلاف عمر بروایة الحشویه؛
• محنة النائبه (درباره حشویه و رسوایی‌هایشان)؛
• مفاخرة البکریة و العمریه؛
• الرد علی الاخبار الکاذبه (شرحی بر ردّ روایات فضایل ساختگی اسلاف حشویه)؛
• مناظرة الشیعی و المرجئی فی المسح علی الخفین و اکل الجری و غیر ذلک؛
• الغوغاء من اصناف الامة من المرجئه و القدریه و الخوارج؛
• المتعه و الرجعة و المسح علی الخفّین و اطلاق المتعه (طلاق المتعه، صالبغیه)؛
• التسویه (در این کتاب اثبات کرده است که عرب و عجم در ازدواج برابرند و کسانی همانند ابن جریح که ازدواج عرب با موالی را حرام دانسته بود، به خطا رفته‌اند)؛
• الصهاکی؛
• فضائح الحشویه؛
• التفویض؛
• الرد علی الحنبلی الرد علی الشجری نکاح السکران الاوائل طلاق المجنون و استنباط الحشویه.
  ^[۱۰] شیخ طوسی، الفهرست، ص۳۴.    
  ^[۱۱] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۵۵.    
  (دیگر منابع:
  ^[۱۲] حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۴۰۷.    
  ^[۱۳] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۲۲.    
  ^[۱۴] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۵۰.    
  ^[۱۵] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۴۲۴.    
  ^[۱۶] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۱۱۷.    
  ^[۱۷] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۱۹.    
  ^[۱۸] نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۱۰.    
  ^[۱۹] اعلمی، محمدحسین، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۲، ص۵۲۵.
  ^[۲۰] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۵۸۶.    
  ^[۲۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۵۷.    
  )

---