• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَحَد - نام خدا (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





أَحَد (به فتح الف و حاء) از مفردات نهج البلاغه به معنای بی‌همتا و بی‌نظیر و فقط در باری تعالی به کار می‌رود.



أَحَد گاهی اسم است به معنی «یکی» در مقابل دو و سه و ... دیگر آن‌که وصف آید به معنی بی‌همتا و بی‌نظیر و آن وقت فقط در باری تعالی به کار می‌رود.
مثل: (قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ)


یکی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْأَحَدِ - خطبه ۱۵۲ (وصف خدا)

آن‌جا که در وصف خدا فرموده:
«الْأَحَدِ بِلا تَأْویلِ عَدَدٍ وَ الْخالِقِ لا بِمَعْنَی حَرَکَة وَ نَصَبٍ.»
یعنی «خدا احد و بی‌همتاست نه به‌معنی احد عددی! و آفریننده است بی‌آنکه حرکتی بکند و یا دشواری بکشد.»

۲.۲ - أَحَدٌ - خطبه ۳۳ (درباره بعثت نبی)

اين لفظ گاهى اسم است به معنى «يكى» در مقابل دو و سه و... مثل:
«إنَّ اللهَ سُبحانَه بَعَثَ مُحَمَّداً (صلى‌الله‌عليه‌وآله)، وَ لَيْسَ أَحَدٌ مِنَ الْعَرَبِ يَقْرَأُ كِتاباً.»
خداوند محمد (صلى‌الله‌عليه‌وآله) را مبعوث كرد درحالی‌ كه كسى از عرب كتابى نمى‌خواند و خواندن بلد نبود.» و آن اگر در سياق نفی باشد افادۀ عموم مى‌كند، چنانكه در كلام بالا مشاهده مى‌شود.


۲.۳ - إِحْدَى - خطبه ۲۳ (موعظه)

مؤنّث احد «احدى» است. مثل:
«المَرْءُ المُسْلِمُ البَريءُ مِنَ الخِيانَةِ يَنْتَظِرُ مِنَ اللهِ إِحْدَى الحُسْنَيَيْنِ: إِمّا داعِيَ اللهِ فَما عِنْدَ اللهِ خَيْرٌ لَهُ، وَ إِمّا رِزْقَ اللهِ فَإِذا هُوَ ذو أَهْل وَ مال، وَ مَعَهُ دينُهُ وَ حَسَبُهُ.»
«مسلمانى كه از خیانت به دور باشد، انتظار دارد يكى از دو خوبى نصيبش گردد: يا عمر او پايان يافته و دعوت الهى فرا رسد، و آن‌چه خداوند در آخرت برايش مهيّا كرده بهتر است، و يا خداوند او را روزى دهد و صاحب همسر و فرزند و ثروت گردد، در عين اين‌كه دین و شخصيّت خود را نگاهداشته است.»


مواردی از این مادّه در «نهج البلاغه» آمده است. جمع آن آحاد است كه فقط يک‌بار در «نهج‌البلاغه» ديده مى‌شود.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ج۱، ص۶۷.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۵.    
۳. اخلاص/سوره۱۱۲، آیه۱.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲۶، خطبه ۱۵۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۵۳، خطبه ۱۴۸.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۱۲، خطبه ۱۵۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۲۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۱۹    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۲۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۴۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۷۲.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۴۷.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۹۲، خطبه ۳۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۷۷، خطبه ۳۳.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۷، خطبه ۳۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۸.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۵۴    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۵۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۲۹۶.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۰۹.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۱۸۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۰، خطبه ۲۳.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۵۶، خطبه ۲۳.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۴، خطبه ۲۳.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۴۶.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۳۳۷.    
۳۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۳۱۲.    
۳۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه خطبه ۱۱۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اَحَد»، ص۲۸.    






جعبه ابزار