اجوبة المسائل البهبهانیة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب اجوبة المسائل البهبهانیة نوشته یوسف بن احمد بن ابراهیم، مشهور به
صاحب حدائق و
محدث بحرانی ، به
زبان عربی و در موضوع
فقه استدلالی از
علمای شیعه در
قرن دوازدهم و متوفای سال ۱۱۸۶ هجری قمری است.
شیوه مؤلف در این کتاب
استدلال به
آیات و به خصوص
روایات اهل بیت علیهم‌السلام می‌باشد. و گاهی از استدلالهای فقهی نیز استفاده می‌نماید.
این کتاب اثری ارزشمند در معرفی
شخصیت علمی
شیخ یوسف بحرانی و منبعی خوب برای دسترسی به نظریات فقهی ایشان می‌باشد.
این کتاب شامل یک مقدمه و ده مساله می‌باشد.
اذان و
اقامه ،
نیت ،
وجوب سوره ،
جهر و
اخفات ،
استحباب جمعتین فی الجمعتین، تولی
امور حسبیه ، تعریف
ایمان ، حکم قاصد للمسافة، اشتراط
عدالت در
مستحق زکات ، مرتبه فقهاهت.
۱. آقا بزرگ تهرانی در کتاب ارزشمند
الذریعة الی تصانیف الشیعة درباره این کتاب می‌فرماید: «المسائل البهبهانیة مر بعنوان جوابات المسائل البهبهانیة ج۵ ص۲۱۶ للشیخ یوسف و نسخة منه عند السید شهاب الدین، اکثرها فقهیة، سالها السید عبدالله بن علوی بن الحسین الغریفی عن صاحب الحدائق فکتب جواباته فی ۱۱۵۶ ضمن مجموعة من رسائل الشیخ یوسف بخط تلمیذه الشیخ علی بن علی التستری ۱۱۷۲ اولها لک الحمد یا من ترادفت علینا آلاؤه فلا یحیط بها العدد و تواترت لدینا نعماؤه فلا نهایة لها.
۲. کتاب المسائل البهبهانیة نام دیگر آن جوابات المسائل البهبهانیة می‌باشد که در الذریعة به آن اشاره شده است.
نوشته شیخ یوسف و نسخه‌ای از آن در اختیار
سید شهاب الدین می‌باشد. اکثر این کتاب فقهی است. و آن مجموعه سؤالاتی است که سید عبدالله بن علوی بن الحسین الغریفی از صاحب حدائق پرسیده و ایشان پاسخ داده‌اند. تاریخ نگارش این کتاب
سال ۱۱۵۶ هجری قمری می‌باشد.
تاریخ نگارش
نسخه خطی ۱۱۷۲ به خط شاگرد مؤلف شیخ علی فرزند علی شوشتری است. اول کتاب با این عبارت آغاز می‌گردد:خدایا ترا سپاس‌ای کسی که نعمتهایت پیوسته بر ما نازل می‌گردد، بدون آنکه تعداد آن معلوم باشد و
نعمتهایت بی نهایت است.
مؤلف در پایان کتاب می‌فرماید: «و کتبه بیمناه یوسف بن احمد بن ابراهیم الدرازی البحرانی بتاریخ سلخ شهر ربیع المولود من السنة السادسة و الخمسین بعد المائة و الالف من الهجرة النبویة علی هاجرها و آله افضل الصلاة و
التحیة». نگارش این
کتاب به دست یوسف فرزند احمد فرزند ابراهیم درازی بحرانی در تاریخ
ربیع الاول سال ۱۱۵۶ هجری قمری که بر
مهاجر آن و اهل بیتش درود و
سلام باد انجام شد.
در پایان کتاب آمده: «تمت بقلم الفقیر الی الله الغنی محمد بن علی من خط مصنفها حفظه الله تعالی من الآفات فی کربلاء المعلی بتاریخ یوم الخمیس سادس عشر شهر رجب الاصب سنة ۱۲۷۲.یعنی نگارش این نسخه به دست نیازمند به
خداوند بی نیاز محمد فرزند علی از روی خط مؤلف که خداوند ایشان را از
بلایا محفوظ بفرماید در
شهر کربلای معلا در تاریخ
پنج شنبه ۱۶
رجب سال ۱۲۷۲ هجری قمری انجام شد. (ظاهرا ۱۲۷۲ اشتباه باشد و صحیح آن ۱۱۷۲ است چرا که قید «حفظه الله» یعنی نگارش در
زمان حیات مؤلف بوده و تاریخ وفات مؤلف ۱۱۸۶ می‌باشد.)
تاریخ تحقیق کتاب سال ۱۴۰۵ هجری قمری است و محقق آن نیز ابو احمد
فرزند احمد بحرانی عصفوری می‌باشد.
نسخه‌ای که در این برنامه از آن استفاده شده، ناشر آن، دار
احیاء الاحیاء لعلماء البحرین و القطیف و الاحساء،
تاریخ نشر سال ۱۴۰۶ هجری قمری، چاپ اول،
قم ،
ایران، به
زبان عربی، در قطع وزیری و در یک جلد می‌باشد.تحقیق و تصحیح آنرا نیز ابو احمد بن احمد بحرانی انجام داده است.
صاحب حدائق.
نرم افزار جامع فقه اهل البيت۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
