• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابومحمد عبدالرحیم بن حسن اسنوی قرشی اموی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اِسْنَوی، ابو محمد عبدالرحیم بن حسن بن علی قرشی اموی ملقب به جمال الدین ۷۰۴-۷۷۲ق /۱۳۰۵-۱۳۷۰م، محدث ، فقیه شافعی مذهب مذهب و ادیب مصری می باشد.


حسینی کنیه او را ابوعبدالله آورده است.
[۱] حسینی ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۶، به کوشش عادل نویهض، بیروت، ۴۰۲ق /۹۸۲م.

وی در شهر اسنا، از شهرهای صعید مصر، زاده شد و در آنجا قرآن را حفظ کرد. پس از فراگیری علوم مقدماتی در ۲۱ق از زادگاهش به قاهره مهاجرت کرد و به تحصیل علوم اسلامی پرداخت.

نزد مشایخی چون دبوسی، عبدالقادر بن ملوک، حسن بن اسد بن اثیر، عبدالمحسن ابن احمد صابونی، یونس بن ابراهیم عسقلانی و دیگران حدیث شنید و از مجدالدین ابی بکر بن اسماعیل زنکلونی یا سنکلونی، قطب الدین محمد بن عبدالصمد سنباطی، تقی الدین سبکی، جلال الدین قزوینی، جمال الدین احمد بن محمد وجیزی و دیگران فقه آموخت.
افزون بر این وی نزد ابوحیان غرناطی، ابوالحسن علی بن احمد انصاری نحوی، پدر سراج الدین ابن ملقن، به فراگیری علم نحو پرداخت.
[۲] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۳] ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۳۲-۳۳، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
[۴] ابن تغری بردی، المنهل الصافی، ج۱، ص۱۹، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز.

همچنین علوم عقلی را از علاءالدین قونوی، بدرالدین تستری و دیگران آموخت.

اسنوی از ۲۷ق در مدارس مشهور قاهره چون آق بغاویه، ملکیه، فارسیه، فاضلیه، ناصریه و منصوریه و نیز در جامع ابن طولون به تدریس پرداخت.
[۵] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۶] ابن تغری بردی، النجوم، ج۱، ص۱۴- ۱۵.

در ۵۹ق سرپرستی بیت المال و حسبه را بر عهده گرفت، ولی به سبب مشاجره ای که در ۶۲ق بین او و وزیر ابن قزوینه پیش آمد، از حسبه کناره گرفت و در ۶۶ق سرپرستی بیت المال را نیز رها کرد.
[۷] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳-۳۴، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۸] ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۴۹، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
[۹] شوکانی محمد، البدر الطالع، ج۱، ص۵۳، بیروت، ۳۴۸ق.


اسنوی از نظر علمی در زمان خود، از شهرت بسزایی برخوردار بود تا آنجا که او را «شیخ الشافعیه» نامیده‌اند و از سراسر مصر برای فراگیری علوم نزد وی گرد می‌آمدند. وی شاگردان بسیاری در فقه تربیت کرد و به گفته ابن قاضی شهبه
[۱۰] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳-۳۴، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
بسیاری از علمای مصر از شاگردان او بوده اند.

۴.۱ - شاگردان وی

از جمله آنان محب الدین محمود، بدرالدین حسن و صدرالدین عبدالکریم فرزندان علاءالدین قونوی، بهاءالدین علی بن محمد اَقْفَهسی، جمال الدین سیوطی، برهان الدین ابراهیم بن موسی ابناسی، سراج الدین ابن ملقن، بدرالدین محمد بن بهادر زرکشی و شهاب الدین احمد بن ابوالقاسم اخمیمی را می‌توان نام برد
[۱۱] ابن قاضی شهبه ابوبکر، تاریخ، ج۱، ص۲۶، به کوشش عدنان درویش، دمشق، ۹۷۷م.
[۱۲] ابن قاضی شهبه ابوبکر، تاریخ، ج۱، ص۵۱، به کوشش عدنان درویش، دمشق، ۹۷۷م.
[۱۳] ابن تغری بردی، المنهل الصافی، ج۱، ص۱۹- ۲۰، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی.
[۱۴] ابن ایاس محمد، بدائع الزهور، ج۱، ص۵۲، به کوشش محمد مصطفی، قاهره، ۴۰۳ق/ ۹۸۳م.
[۱۵] هیتو محمد حسن، مقدمه بر التمهید اسنوی، ج۱، ص۲-۴، دمشق، ۹۷۱م.


از ویژگی های اخلاقی وی، رسیدگی به امور شاگردان، احسان و بخشش به [[|مستمندان]] و تواضع را بر شمرده اند.
پدر ابن قاضی شهبه و ابوالفضل عراقی شرح حال مستقلی درباره اسنوی نوشته اند.
[۱۶] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۴، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۱۷] سیوطی، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق /۹۶۵م.


به گفته بیش‌تر مورخان وی‌ به‌طور ناگهانی درگذشت و پس از آنکه ظاهراً در جامع حاکم بامرالله، بر جنازه او نماز گزاردند، در نزدیکی مقابر صوفیه به خاک سپرده شد
[۱۸] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۴- ۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۱۹] ابن تغری بردی، المنهل الصافی، ج۱، ص۲۰، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز.
[۲۰] سیوطی، حسن المحاضرة، ج۱، ص۳۰، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۷ق /۹۶۷م.
که تاریخ وفات او را ۷۰ق ذکر کرده است

برهان الدین قیراطی در رثای اسنوی قصیده ای لامیه در ۲ بیت سروده، و در آن فضایل اخلاقی و علمی او را ستوده است.
[۲۱] سیوطی، حسن المحاضرة، ج۱، ص۳۰-۳۴، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۷ق /۹۶۷م.


تألیفات بسیاری از اسنوی در زمینه های فقهی ، اصولی و ادبی بر جای مانده است که عبارتند از:
التمهید فی تخریج الفروع علی الاصول، که تألیف آن در ۶۸ق پایان یافته است.
[۲۲] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۲۳] سیوطی، بغیة الوعاة، ج۱، ص۳، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق /۹۶۵م.
[۲۴] حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۸۴- ۸۵.
[۲۵] خدیویه، فهرست، ج۱، ص۱.

وی در این اثر کیفیت استنباط احکام شرعی را بر مبنای اصول تشریح کرده است.
این کتاب به کوشش محمد حسن هیتو نخستین بار در دمشق ۹۷۱م و سپس در بیروت ۹۸۰م به چاپ رسید. شیخ محمد صرخدی در ۹۲ق آن را با عنوان مختصر التمهید خلاصه کرده است.
[۲۶] حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۸۵.


۸.۱ - مهم ترین اثر اسنوی

طبقات الشافعیة، این کتاب که تألیف آن در ۶۹ق پایان یافت، از مهم ‌ترین آثار اسنوی به شمار می‌آید.
وی از عصر محمد بن ادریس شافعی به ترتیب حروف الفبا به شرح حال شافعیان پرداخته است.
[۲۷] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
این اثر در بغداد ۳۹۰ق /۹۷۰م به کوشش عبدالله جبوری و سپس در بیروت ۹۷۸م به کوشش کمال یوسف الحوت به چاپ رسیده است.
الکلمات المهمة فی مباشرة اهل الذمة، این کتاب به کوشش م. پرلمان در ۹۵۸م ضمن جزء دوم «یادنامه گلدسیهر» به چاپ رسیده است.
الکواکب الدری فیما یتخرج علی الاصول النحویة من الفروع الفقهیة، که در ۴۰۸ق /۹۸۸م در بیروت به چاپ رسید.
برای عناوین دیگر آن،
[۲۸] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۲۹] سیوطی، بغیة الوعاة، ج۱، ص۳، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق /۹۶۵م.
[۳۰] بغدادی، هدیه، ج۱، ص۶۱.
نهایة السؤل فی شرح منهاج الوصول الی علم الاصول، که شرحی است بر کتاب منهاج الوصول بیضاوی. اسنوی تألیف آن را در ۴۰ق به پایان برده است.
به گفته ابن قاضی شهبه
[۳۱] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
و ابن حجر عسقلانی،
[۳۲] ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۴۹، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
منهاج الوصول بهترین شرح موجود بر کتاب بیضاوی است.
این کتاب در ۳۱۶ و ۳۱۷ق در حاشیه کتاب التقریر و التحبیرِ ابن امیر حاج در بولاق و بارها پس از آن به طبع رسیده است.
یکی از شاگردان اسنوی به نام بدرالدین زرکشی تکمله ای بر آن نوشته که نسخه ای از آن در کتابخانه ازهریه وجود دارد.
[۳۳] جبوری عبدالله، مقدمه بر طبقات الشافعیة اسنوی، ج۱، ص۷- ۸، بغداد، ۳۹۰ق /۹۷۰م.

مطالع الدقائق فی تحریر الجوامع و الفوارق، این کتاب که در مصر به چاپ رسیده، اشتباهاً به تاج الدین سبکی نسبت داده شده است.
[۳۴] مطیعی محمد بخیت، مقدمه بر نهایة السؤل اسنوی، ج۱، ص ط، قاهره، ۳۴۳ق.


ایضاح المشکل فی احکام الخنثی المشکل،
[۳۵] ازهریه، فهرست، ج۱، ص۴۹.

تذکرة النبیه فی تصحیح التنبیه، این کتاب حاشیه ای است بر تصحیح التنبیه نووی که خود شرحی است بر التنبیه فیروزآبادی برای نسخه های موجود،
[۳۶] ازهریه، فهرست، ج۱، ص۷۴.
[۳۷] ظاهریه، خطی، ج۱، ص۶ – ۸.

التنقیح فیما یرد علی التصحیح، این اثر نیز حاشیه ای بر تصحیح التنبیه نووی است که اسنوی تألیف آن را در ۳۷ق به پایان برده است.
[۳۸] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۳۹] ظاهریه، خطی، ج۱، ص۹.
[۴۰] ظاهریه، خطی، ج۱، ص۹.

جواهر البحرین فی تناقض الحبرین، در فقه ، اسنوی تألیف این کتاب را در ۳۵ق به پایان برد.
[۴۱] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۴۲] ظاهریه، خطی، ج۱، ص۸.
[۴۳] ظاهریه، خطی، ج۱، ص۶-۷.
[۴۴] خدیویه، فهرست، ج۱، ص۱۵.
[۴۵] خدیویه، فهرست، ج۱، ص۶۹.
[۴۶] سید، خطی، ج۱، ص۲۵.
[۴۷] حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۱۳.
محمد بن محمد اسدی قدسی در ۰۸ق کتابی به نام تجنب الظواهر فی اجوبة الجواهر در رد کتاب مذکور، و جلال الدین محمد بن احمد محلی در ۶۴ق نیز تعلیقاتی بر آن نوشته است.
زوائد الاصول، اسنوی پس از به پایان بردن شرح منهاج بیضاوی، نواقصی در متن کتاب مشاهده کرد که با استفاده از المحصول فخر رازی ، الاحکام آمدی و مختصر ابن حاجب ، در این اثر به تکمیل آن پرداخت.
برای نسخه های آن،
[۴۸] روشن محمد و دیگران، فهرست نسخه های خطی کتابخانه های رشت و همدان، ج۱، ص۴۱۰، تهران، ۳۵۳ق /۹۷۴م.
طراز المحافل فی الغاز المسائل،
در فقه برای نسخه‌هایی از آن،
[۴۹] ظاهریه، خطی، ج۱، ص۷۸.
[۵۰] ازهریه، فهرست، ج۱، ص۵۳.
[۵۱] خدیویه، فهرست، ج۱، ص۴۲.
الفتاوی الحمویة یا المسائل الحمویة، که مؤلف چندین مسأله فقهی را در آن طرح کرده، و شیخ شرف الدین بارزی حموی آنها را پاسخ گفته است.
[۵۲] ازهریه، فهرست، ج۱، ص۶۰.

الفروق در شرح المنهاج نووی،
[۵۳] سید، خطی، ج۱، ص۱۲.
کافی المحتاج الی شرح المنهاج نووی برای نسخه ها،
[۵۴] ظاهریه، خطی، ج۱، ص۳۷- ۳۸.
[۵۵] ازهریه، فهرست، ج۱، ص۹۶ -۹۷.
از آنجا که در منابع متقدم، تنها به یک شرح منهاج نووی از اسنوی اشاره شده است
[۵۶] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۵۷] ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۴۸، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.

رابطه میان کافی المحتاج با الفروق قابل تأمل است. نهایة الراغب فی شرح عروض ابن الحاجب، که شرحی بر کتاب المقصد الجلیل فی علم الخلیل ابن حاجب است
[۵۸] حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۱۳۴.
[۵۹] سید، خطی، ج۱، ص۷۸.
برای برخی دیگر از آثار او،
[۶۰] خدیویه، فهرست، ج۱، ص۵۵.
[۶۱] خدیویه، فهرست، ج۱، ص۰۹.
[۶۲] سید، خطی، ج۱، ص۸۶.
[۶۳] روشن محمد و دیگران، فهرست نسخه های خطی کتابخانه های رشت و همدان، ج۱، ص۴۰۹-۴۱۰، تهران، ۳۵۳ق /۹۷۴م.
[۶۴] فهرس مخطوطات جامعة الملک سعود فقه و اصول، ج۱، ص۱۴، ریاض، ۴۰۴ق /۹۸۴م.
برای آثار یافت نشده.
[۶۵] ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
[۶۶] شوکانی محمد، البدر الطالع، ج۱، ص۵۲-۵۳، بیروت، ۳۴۸ق.
[۶۷] بغدادی، ایضاح، ج۱، ص۳۸.


(۱) ابن ایاس محمد، بدائع الزهور، به کوشش محمد مصطفی، قاهره، ۴۰۳ق/ ۹۸۳م.
(۲) ابن تغری بردی، المنهل الصافی، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی.
(۳) ابن تغری بردی، النجوم.
(۴) ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
(۵) ابن قاضی شهبه ابوبکر، تاریخ، به کوشش عدنان درویش، دمشق، ۹۷۷م.
(۶) ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
(۷) ازهریه، فهرست.
(۸) بغدادی، ایضاح.
(۹) بغدادی، هدیه.
(۱۰) جبوری عبدالله، مقدمه بر طبقات الشافعیة اسنوی، بغداد، ۳۹۰ق /۹۷۰م.
(۱۱) چلبی داوود، مخطوطات الموصل، بغداد، ۳۴۶ق /۹۲۷م.
(۱۲) حاجی خلیفه، کشف.
(۱۳) حسینی ابوبکر، طبقات الشافعیة، به کوشش عادل نویهض، بیروت، ۴۰۲ق /۹۸۲م.
(۱۴) خدیویه، فهرست.
(۱۵) روشن محمد و دیگران، فهرست نسخه های خطی کتابخانه های رشت و همدان، تهران، ۳۵۳ق /۹۷۴م.
(۱۶) سید، خطی.
(۱۷) سیوطی، بغیة الوعاة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق /۹۶۵م.
(۱۸) سیوطی، حسن المحاضرة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۷ق /۹۶۷م.
(۱۹) شوکانی محمد، البدر الطالع، بیروت، ۳۴۸ق.
(۲۰) ظاهریه، خطی.
(۲۱) فهرس مخطوطات جامعة الملک سعود فقه و اصول، ریاض، ۴۰۴ق /۹۸۴م.
(۲۲) مطیعی محمد بخیت، مقدمه بر نهایة السؤل اسنوی، قاهره، ۳۴۳ق.
(۲۳) هیتو محمد حسن، مقدمه بر التمهید اسنوی، دمشق، ۹۷۱م.

۱. ↑ حسینی ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۶، به کوشش عادل نویهض، بیروت، ۴۰۲ق /۹۸۲م.
۲. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۳. ↑ ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۳۲-۳۳، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
۴. ↑ ابن تغری بردی، المنهل الصافی، ج۱، ص۱۹، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز.
۵. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۶. ↑ ابن تغری بردی، النجوم، ج۱، ص۱۴- ۱۵.
۷. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳-۳۴، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۸. ↑ ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۴۹، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
۹. ↑ شوکانی محمد، البدر الطالع، ج۱، ص۵۳، بیروت، ۳۴۸ق.
۱۰. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۳-۳۴، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۱۱. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، تاریخ، ج۱، ص۲۶، به کوشش عدنان درویش، دمشق، ۹۷۷م.
۱۲. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، تاریخ، ج۱، ص۵۱، به کوشش عدنان درویش، دمشق، ۹۷۷م.
۱۳. ↑ ابن تغری بردی، المنهل الصافی، ج۱، ص۱۹- ۲۰، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی.
۱۴. ↑ ابن ایاس محمد، بدائع الزهور، ج۱، ص۵۲، به کوشش محمد مصطفی، قاهره، ۴۰۳ق/ ۹۸۳م.
۱۵. ↑ هیتو محمد حسن، مقدمه بر التمهید اسنوی، ج۱، ص۲-۴، دمشق، ۹۷۱م.
۱۶. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۴، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۱۷. ↑ سیوطی، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق /۹۶۵م.
۱۸. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۴- ۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۱۹. ↑ ابن تغری بردی، المنهل الصافی، ج۱، ص۲۰، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز.
۲۰. ↑ سیوطی، حسن المحاضرة، ج۱، ص۳۰، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۷ق /۹۶۷م.
۲۱. ↑ سیوطی، حسن المحاضرة، ج۱، ص۳۰-۳۴، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۷ق /۹۶۷م.
۲۲. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۲۳. ↑ سیوطی، بغیة الوعاة، ج۱، ص۳، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق /۹۶۵م.
۲۴. ↑ حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۸۴- ۸۵.
۲۵. ↑ خدیویه، فهرست، ج۱، ص۱.
۲۶. ↑ حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۸۵.
۲۷. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۲۸. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۲۹. ↑ سیوطی، بغیة الوعاة، ج۱، ص۳، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق /۹۶۵م.
۳۰. ↑ بغدادی، هدیه، ج۱، ص۶۱.
۳۱. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۳۲. ↑ ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۴۹، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
۳۳. ↑ جبوری عبدالله، مقدمه بر طبقات الشافعیة اسنوی، ج۱، ص۷- ۸، بغداد، ۳۹۰ق /۹۷۰م.
۳۴. ↑ مطیعی محمد بخیت، مقدمه بر نهایة السؤل اسنوی، ج۱، ص ط، قاهره، ۳۴۳ق.
۳۵. ↑ ازهریه، فهرست، ج۱، ص۴۹.
۳۶. ↑ ازهریه، فهرست، ج۱، ص۷۴.
۳۷. ↑ ظاهریه، خطی، ج۱، ص۶ – ۸.
۳۸. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۳۹. ↑ ظاهریه، خطی، ج۱، ص۹.
۴۰. ↑ ظاهریه، خطی، ج۱، ص۹.
۴۱. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۴۲. ↑ ظاهریه، خطی، ج۱، ص۸.
۴۳. ↑ ظاهریه، خطی، ج۱، ص۶-۷.
۴۴. ↑ خدیویه، فهرست، ج۱، ص۱۵.
۴۵. ↑ خدیویه، فهرست، ج۱، ص۶۹.
۴۶. ↑ سید، خطی، ج۱، ص۲۵.
۴۷. ↑ حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۱۳.
۴۸. ↑ روشن محمد و دیگران، فهرست نسخه های خطی کتابخانه های رشت و همدان، ج۱، ص۴۱۰، تهران، ۳۵۳ق /۹۷۴م.
۴۹. ↑ ظاهریه، خطی، ج۱، ص۷۸.
۵۰. ↑ ازهریه، فهرست، ج۱، ص۵۳.
۵۱. ↑ خدیویه، فهرست، ج۱، ص۴۲.
۵۲. ↑ ازهریه، فهرست، ج۱، ص۶۰.
۵۳. ↑ سید، خطی، ج۱، ص۱۲.
۵۴. ↑ ظاهریه، خطی، ج۱، ص۳۷- ۳۸.
۵۵. ↑ ازهریه، فهرست، ج۱، ص۹۶ -۹۷.
۵۶. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۵۷. ↑ ابن حجر عسقلانی احمد، الدرر الکامنة، ج۱، ص۴۸، حیدرآباد دکن، ۳۹۴ق /۹۷۴م.
۵۸. ↑ حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۱۳۴.
۵۹. ↑ سید، خطی، ج۱، ص۷۸.
۶۰. ↑ خدیویه، فهرست، ج۱، ص۵۵.
۶۱. ↑ خدیویه، فهرست، ج۱، ص۰۹.
۶۲. ↑ سید، خطی، ج۱، ص۸۶.
۶۳. ↑ روشن محمد و دیگران، فهرست نسخه های خطی کتابخانه های رشت و همدان، ج۱، ص۴۰۹-۴۱۰، تهران، ۳۵۳ق /۹۷۴م.
۶۴. ↑ فهرس مخطوطات جامعة الملک سعود فقه و اصول، ج۱، ص۱۴، ریاض، ۴۰۴ق /۹۸۴م.
۶۵. ↑ ابن قاضی شهبه ابوبکر، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۳۵، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباد دکن، ۳۹۹ق/ ۹۷۹م.
۶۶. ↑ شوکانی محمد، البدر الطالع، ج۱، ص۵۲-۵۳، بیروت، ۳۴۸ق.
۶۷. ↑ بغدادی، ایضاح، ج۱، ص۳۸.


دانشنامه بزرگ اسلامی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی برگرفته از مقاله «اسنوی»ج۸، ص۳۴۹۹.    


رده‌های این صفحه : تراجم | علمای اهل سنت | علمای قرن هشتم | فقهای شافعی | محدثین اهل سنت
جعبه ابزار