ابن لبون
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابن لبون بچّه شتر نر دو ساله را گویند که احکام آن در باب
زکات و
دیات آمده است.
اگر شتردار در
نصاب ششم شتر که بيست و شش شتر است،
بنت مخاض نداشته باشد، می‌تواند به جای آن ابن لبون
زکات دهد، اما پرداخت آن با وجود بنت مخاض مورد اختلاف است.
دیه قتل سهوی، صد شتر است که بنابر رأی مشهور، بيست عدد آن بايد‌ابن لبون باشد.
همچنين، ديه شکستن سهوی استخوان، ده شتر است که دو عدد آن بايد ابن لبون باشد.
«بنت لبون» شتر ماده‌ای است که در سال سوم داخل شده است.
و شرایط وجوب زکات چهارپایان - علاوه بر شرایط عمومی گذشته - چهار چیز است: نصاب، چریدن، گذشتن سال و کاری نبودن آن‌ها.
در شتر دوازده نصاب است: «پنج» و در آن یک گوسفند است. سپس «ده» و در آن دو گوسفند است. و سپس «پانزده» و در آن سه گوسفند است. و سپس «بیست» و در آن چهار گوسفند است. و سپس «بیست و پنج» و در آن پنج گوسفند است. و سپس «بیست و شش» و در آن یک
بنت مخاض است. و سپس «سی و شش» و در آن یک بنت لبون است. و سپس «چهل و شش» و در آن یک
حقّه است. و سپس «شصت و یک» و در آن یک
جذعه است. و سپس «هفتاد و شش» و در آن دو بنت لبون است. و سپس «نود و یک» و در آن دو حقه است. و سپس «صد و بیست و یک (و بیشتر)» که در هر پنجاه شتر یک حقه و در هر چهل شتر یک بنت لبون؛ یعنی واجب است از این دو عدد هر عددی را که مطابق شود رعایت کند، و اگر مطابق نشود مگر با هر دو عدد باید هر دو ملاحظه شوند. و اگر با هر یک از آن‌ها مطابقت حاصل شود مخیّر است که به هر کدام و یا با هر دو حساب کند.
در هر یک از نصاب‌های مزبور زکات واجب است و در کمتر از حد نصاب، زکات واجب نیست، چنان که در مابین دو نصاب هم چیزی به جز آنچه در نصاب سابق واجب شده؛ واجب نیست یعنی آنچه در نصاب سابق واجب است، به مابین دو نصاب، تا نصاب لاحق هم تعلّق دارد؛ پس مابین دو نصاب بخشوده است به این معنی که به آن، چیزی بیش از آنچه به نصاب سابق تعلق گرفته است تعلق نمی‌گیرد، نه به این معنی که اصلاً هیچ چیزی به آن تعلّق نگیرد.
۱- در دیه خطا دو روایت است: اولی آن‌ها سی «حقه» و سی «بنت لبون» و بیست «بنت مخاض» که آن است که در سال دوم داخل شده باشد و بیست «ابن لبون» است. و روایت دیگر، بیست و پنج «بنت مخاض» و بیست و پنج «بنت لبون» و بیست و پنج «حقه» و بیست و پنج «جزعه» است و ترجیح اولی بعید نیست و احتمال دارد که
تخییر باشد؛ ولی احوط مصالحه است.
۲-
شجه جرحی است که اختصاص به سر دارد. بعضی گفته‌اند که بر جرح نمودن صورت هم اطلاق می‌شود، ولی بعد از آن‌که حکم سر و صورت یکی است، ثمره‌ای در آن نمی‌باشد. و شجاج اقسامی دارد: ... ششم «
هاشمه» و‌هاشمه آن است که استخوان را می‌شکند و خورد می‌کند و حکم، مخصوص به شکستن است، اگر چه جرحی نباشد. و در‌هاشمه ده شتر می‌باشد. و احوط (وجوبی) در اینجا اعتبار سنّ و عمر شترها است به طور توزیع از چهار جزء دیه در قتل خطا و از سه جزء در قتل شبه عمد. و اختلاف روایات در دیه خطا و شبه عمد گذشت و ما احتمال تخییر دادیم و قائل به احتیاط شدیم؛ پس اگر در دیه خطا بیست بنت مخاض و بیست ابن لبون و سی بنت لبون و سی حقه بگوییم،
احوط (وجوبی) در اینجا دو بنت مخاض و دو ابن لبون و سه بنت لبون و سه حقه می‌باشد. و باید این فرض را گرفت نه فرض‌های دیگر را، و احوط (وجوبی) در شبه عمد چهار خلفه ثنیه و سه حقّه و سه بنت لبون می‌باشد.
• کتاب «فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام» جلد۱ صفحه ۲۲۱_۲۲۲؛ تالیف شده توسط جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی.
•
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
