ابن صباح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن صباح (
قرن سوم یا چهارم هجری)، مشهور به ابن صباح، از دانشمندان چیره‌دست در
ستاره‌شناسی و
هیئت بود.
محمد بن صباح، و دو برادرش
ابراهیم و
حسن از دانشمندان چیره‌دست در ستاره‌شناسی و هیئت و مشهور به
بنوصباح بودند، هر چند از شرح‌حال آنان آگاهی چندانی در دست نیست. به گفته
ابن ندیم، اینان با کمک و همکاری یکدیگر کتاب‌هایی را تالیف کردند. کتاب برهان صنعة الاسطرلاب را محمد نوشت، اما به پایان نبرد و برادرش ابراهیم آن را کامل کرد. همچنین نگارش کتاب عمل نصف النهار بقیسة واحدة بالهندسه را محمد آغاز کرد و برادرش حسن به اتمام رساند و نیز رسالة فی صنعة الرخاهات اثر دیگری از اوست.
فؤاد سزگین معتقد است که نام درست آن الرخامات است و الرخاهات اشتباه می‌باشد.
گفتنی است
ابن عراق خوارزمی (م حدود
۴۲۵ق) ریاضی‌دان مشهور و استاد بیرونی کتابی در برهان بر مبنای کتاب نخست محمد بن صباح درباره
خورشید نوشته بود.
از تاریخ درگذشت این سه برادر اطلاعی در دست نیست، اما چون ابن ندیم (م
۳۸۰ق) از آنان یاد کرده و از سویی رونق و گسترش علوم در حوزه
اسلام از
قرن سوم بوده، باید اینان را هم از دانشمندان قرن سوم و چهارم شمرد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۵۱، برگرفته از مقاله «محمد ـ ابن صباح».
