برّ (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَرّ (به فتح باء و تشدید راء) از
واژگان قرآن کریم به معنای خشکی است.
بَرّ (به فتح باء و تشدید راء) به معنای احسانکننده نیز به کار رفته است.
بِرّ (به فتح باء و تشدید راء) نیکی آمده و ریشه هر سه تا یکی است. از مشتقات این کلمه در
قرآن کریم عبارتند از؛
أَبْرار (به فتح الف و سکون باء) و
بَرَرَة (به فتح باء و راء) که هر دو به معنای نیکو کاران است.
بَرّ:
در سه معنای زیر به کار رفته است:
بَرّ به معنای خشکی،
بَرّ به معنای احسانکننده و نیکوکار و به
بِرّ به معنای نیکی و خوبی است.
بَرّ در
آیات قرآن کریم در معانی ذیل به کار رفته است:
بَرّ به معنای خشکی است. مثل؛
(هُوَ الَّذِی یُسَیِّرُکُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ) «او کسی است که شما را در خشکی و
دریا راه میبرد.»
بَرّ به معنای احسانکننده و نیکوکار است. مثل؛
(اِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِیمُ) «حقّا که اوست صاحب احسان وسیع و مهربان.»
و مثل
(وَ بَرًّا بِوالِدَتِی وَ لَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّاراً شَقِیًّا) «مرا به مادرم نیکوکار گردانید و جبّار و شقی نگردانیده.»
بِرّ به معنای نیکی و خوبی است. مثل؛
(اَ تَاْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ اَنْفُسَکُمْ) «آیا مردم را به نیکی دستور میدهید و خود را از یاد میبرید.»
برّ به معنی اوّل، اسم و به معنی دوّم، صفت و به معنی سوّم مصدر است.
راغب در
مفردات میگوید: برّ (به فتح اول) خشکی، از این معنی توسّع به نظر آمده لذا، به توسّع در
خیر برّ (به کسر اول) گفته شده است.
و خلاصه اینکه معنای اصلی کلمه خشکی است و چون خشکی توأم با وسعت است بدان سبب به نیکی وسیع برّ (به کسر اوّل) و به بسیار نیکی کننده برّ (به فتح اوّل) گفتهاند.
أَبْرار به معنای نیکو کاران است.
(اِنَ الْاَبْرارَ لَفِی نَعِیمٍ) (به يقين در آن روز نيكان در بهشت پر نعمتند.)
بَرَرة به همان معنی نیکوکاران است. مثل؛
(بِاَیْدِی سَفَرَةٍ کِرامٍ بَرَرَةٍ) (والا مقام و فرمانبردار و نيكوكار.)
•
قرشی بنایی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بر»، ج۱، ص۱۸۰.