ابان بن عثمان احمر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوعبدالله ابان بن عثمان کوفی احمر بجلی،
محدّث،
فقیه،
ادیب و نسب‌شناس سده دوم و از اصحاب
امام صادق (علیه‌السّلام) می‌باشد.
آدمی اباصلت ابان ـ احمر (م حدود ۲۰۰ هـ)، ابوعبدالله ابان بن
عثمان بن
یحیی بن زکریا لؤلؤی کوفی احمر بجلی، محدّث، فقیه، ادیب و نسب‌شناس سده دوم، و اصالتاً اهل
کوفه بود و در کوفه و
بصره می‌زیست.
از زادگاه و تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست.
ابان از اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) به شمار می‌رفت.
از آن حضرت و از
امام کاظم (علیه‌السّلام) علوم متداول روز از جمله حدیث را آموخته و روایت کرده است.
از دیگر مشایخ حدیث وی کسانی چون
ابوبصیر،
محمد بن مسلم،
ابان بن تغلب،
زرارة بن اعین و
ابوحمزه ثمالی را می‌توان نام برد.
برخی برآن‌اند که شمار روایات وی به حدود هفتصد می‌رسد.
ابان علاوه بر حدیث، در هر یک از علوم فقه،
ادب،
نسب‌شناسی، اخبار شعرا و ایام عرب صاحب نظر شمرده می‌شد.
به گفته
ابن‌ابی‌عمیر، از حافظه سرشاری برخوردار بود.
کشی وی را از
فرقه ناووسیّه دانسته است
که این گفتار با اعتقاد به اینکه او از امام کاظم (علیه‌السّلام) روایت کرده سازگار نمی‌نماید، چون ناووسیّه در امامت امام صادق (علیه‌السّلام) متوقف شده و آن حضرت را زنده و مهدی موعود دانسته‌اند و اعتقادی به امامت امام کاظم (علیه‌السّلام) نداشته‌اند، لذا برخی احتمال داده‌اند لفظ قادسیّه صحیح است نه ناووسیه، آن چنان که در برخی از نسخه‌های
اختیار معرفة الرجال چنین آمده است.
ابان از اصحاب اجماع نیز بوده و چون که ایشان همگی از امامیه بوده‌اند، وی را نیز از دانشمندان امامیه
و فردی ثقه برشمرده‌اند.
راویانِ بنام سده دوم از ابان روایت شنیده و نقل کرده‌اند. برخی از اینان عبارت‌اند از: ابن‌ابی‌عمیر،
حسن بن محبوب،
حماد بن عیسی و
یونس بن عبدالرحمان.
کسانی همچون
ابوعبیده معمر بن مثنی،
محمد بن مثنی و
محمد بن سلام جمحی نیز از وی علومی را فراگرفته و بیشتر حکایت‌ها، اخبار شعرا، انساب و ایّام عرب را از او نقل کرده‌اند.
ابان دارای تالیف مهمی در موضوعات مبدا،
مبعث،
مغازی،
وفات پیامبر،
سقیفه و ردّه بوده است.
ابان بن عثمان، در حدود ۲۰۰ هـ درگذشت.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۱، برگرفته از مقاله «آدمی اباصلت ابان ـ احمر».
