إِناهُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِناهُ: (غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ)«إِناهُ» (به کسر همزه) به معنای فرارسيدن وقت چيزى است.
آیه فوق بیان می کند که مومنین هرگز در اطاق‌هاى
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) سر زده داخل نشوند، مگر اين‌كه براى صرف
غذا به آن‌ها اجازه داده شود، آنهم مشروط به اين‌كه به موقع وارد شوند، نه اين‌كه از مدتى قبل بيايند و در
انتظار وقت غذا بنشينند.
به اين ترتيب يكى از آداب مهم
معاشرت را در آن محيطى كه اين
آداب كم‌تر رعايت مى‌شد بيان مى‌كند، گر چه سخن در باره
خانه پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است، ولى مسلما اين حكم اختصاص به او ندارد و در هيچ مورد بدون اجازه نبايد وارد خانه كسى شد.
به موردی از کاربرد «إِناهُ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَن يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَى طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنكُمْ وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَاء حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَن تَنكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمًا) «اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد! در خانه‌هاى پيامبر داخل نشويد مگر به شما براى صرف غذا اجازه داده شود، مشروط بر اين‌كه قبل از موعد نياييد و در انتظار وقت غذا ننشينيد؛ امّا هنگامى كه دعوت شديد داخل شويد؛ و وقتى غذا خورديد پراكنده شويد، و بعد از صرف غذا به
بحث و
صحبت ننشينيد؛ زيرا اين عمل، پيامبر را ناراحت مى‌نمايد، ولى از شما شرم مى‌كند و چيزى نمى‌گويد)؛ امّا
خداوند از بيان
حق شرم نمى‌كند. و هنگامى كه چيزى از وسايل
زندگی را بعنوان عاريت از آنان
پیامبر مى‌خواهيد از پشت پرده بخواهيد؛ اين كار براى پاكى دل‌هاى شما و آن‌ها بهتر است. و شما حق نداريد پيامبر خدا را آزار دهيد، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآوريد كه
گناه اين كار نزد خدا بزرگ است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
• جمله
(غَيْرَ ناظِرِينَ إِناهُ) معنايش اين است كه منتظر ورود
ظرف طعام نباشيد، و خلاصه زياد مزاحم او نشويد، كه به انتظار رسيدن طعام زودتر از موعد حاضر شويد، و در نتيجه وقت بيشترى از او تلف كنيد.
• جمله
(وَ لكِنْ إِذا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا) وقتى دعوت مى‌شويد داخل خانه‌اش بشويد (نه قبل از موعد)، و وقتى غذا خورديد متفرق شويد اين
وظیفه را بيان مى‌كند.
• جمله
(وَ لا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ) منزل او را محل انس و گفت و شنود قرار ندهيد عطف است بر جمله
(غَيْرَ ناظِرِينَ إِناهُ) و جمله حاليه‌اى است بعد از جمله حاليه ديگر، كه مجموعا مى‌فهماند، نه قبل از طعام به انتظار رسيدن طعام در آن‌جا بنشينيد، و نه بعد از صرف طعام جا خوش كرده و منزل او را محل انس و نقالى قرار دهيد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اناه»، ج۱، ص۱۲۲.
