إِجْتَرَحُوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِجْتَرَحُوا: (الَّذِیْنَ اجْتَرَحُوا) «اجْتَرَحُوا» از مادّه
«جرح» در اصل به معنای
جراحت و اثری است که بر اثر
بیماری و آسیب به
بدن انسان می‌رسد
و از آنجا که ارتکاب
گناه، گویی
روح را مجروح می‌سازد، مادّه
«اجتراح» به معنای انجام گناه نیز به کار رفته، و گاه در معنای وسیع‌تری، یعنی هر گونه اکتساب، استعمال می‌شود و اعضای بدن را از این نظر
«جوارح» گویند که
انسان به وسیله آن مقاصد خود را انجام می‌دهد و آنچه می‌خواهد به‌دست می‌آورد و کسب می‌کند.
(أًمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْيَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا يَحْكُمُونَ) (آيا كسانى كه مرتكب بدی‌ها و
گناهان شدند، چنين پنداشتند كه ما آنها را همچون كسانى قرار مى‌دهيم كه
ایمان آورده و
اعمال صالح انجام داده‌اند، كه
حیات و
مرگشان با آنها يكسان باشد؟! چه بد
داوری مى‌كنند!).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در
مجمع البیان مى‌گويد: كلمه اجتراح به معناى اكتساب است. مى‌گويند جرح يعنى كسب كرد، و اجترح يعنى اكتساب كرد و اصل اين لغت جراح است زيرا جراح و اجتراح اثر مشابه دارند؛ آن گاه مى‌گويد: و كلمه
سیئه به معناى عمل زشتى است كه صاحبش را به خاطر استحقاق
مذمت ناراحت مى‌كند.
سیاق آیه شريفه سياق
انکار است، و كلمه أم در آن منقطعه است، و معنايش اين است: بلكه آيا كسانى كه گناه مرتكب مى‌شوند، و
جرم اكتساب مى‌كنند، پنداشته‌اند كه ما آنان را مانند كسانى قرار مى‌دهيم كه ايمان آورده و عمل‌هاى صالح مى‌كنند؟ در حالى كه زندگى و مرگشان متساويست يعنى در حالى كه حيات اينان مانند حيات آنان، و
موت اينان مانند موت آنان است؟ و در نتيجه ايمان آنان و
متشرع بودنشان
لغو و بى اثر است؟ نه در حيات اثر دارد و نه در ممات؟ و بود و نبودشان يكسان است؟
(ساءَ ما يَحْكُمُونَ) اين جمله
پندار مذكور آنان را رد مى‌كند، و مى‌فرمايد: اينكه پنداشتند و حكم كردند كه حيات و ممات مرتكبين گناهان و
مؤمنان صالح يكسان است حكم بدى است كه كرده‌اند و بدى حكم
کنایه است از بطلان آن.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «إِجْتَرَحُوا»، ص۲۳.
