• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

إِبّان (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





إِبّان (به کسر الف و تشدید باء) از مفردات نهج البلاغه به معنای زمان آغازین است.
این واژه دو بار در خصوص توصیف فتنه‌های آینده در بیانات حضرت علی (علیه‌السلام) به‌کار رفته است.



إِبّان به معنای وقت شیء و اوّل شیء است.
در اقرب الموارد آمده: «ابّان الشَّيء: حينُهُ‌ وَ اَوَّلهُ‌.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - إِبّانُ - خطبه ۱۵۰ (فتنه‌های آینده)

در خطبه ۱۵۰ که درباره فتنه‌های آینده فرموده:
«يا قَوْمِ هذا إِبّانُ وُرودِ كُلِّ مَوْعود، وَ دُنُوٍّ مِنْ طَلْعَةِ ما لا تَعْرِفونَ، أَلا وَ إِنَّ مَنْ أَدْرَكَها مِنّا يَسْري فيها بِسِراج مُنير.»
یعنی: ‌«ای قوم این روز وقت آمدن هر موعود و نزدیک شدن به ظهور آنچه نمی‌دانید می‌باشد ولی اهل بیت (علیهم‌السلام) من در آن فتنه با چراغ هدایت خواهند رفت.»

۲.۱.۱ - دیدگاه مورخین

به‌نظر ابن میثم (رحمه‌الله) این سخن اشاره به فتنه‌هایی است که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از آمدن آن‌ها به حضرت خبر داده بود و به نظر ابن ابی الحدید اشاره به ظهور حضرت مهدی (علیه‌السلام) می‌باشد.

۲.۲ - لاِبّانِهِ - خطبه ۸۲ (تقوی)

در رابطه با تقوی فرمود:
«وَ قَدَّمَ الْخَوْفَ لاِبّانِهِ
یعنی «برای امان روز قیامت، خوف دنیا را وسیله قرار داده است.» ناگفته نماند: این کلمه در کتاب صبحی صالح و ابن ابی الحدید ««لاَِمانِهِ»» با «میم» از ماده امن آمده و در ابن میثم و عبده ««لاِبّانِهِ»» نقل شده است.
ولی ظاهرا نقل اول صحیح است که ابن ابی الحدید لام آن‌را تعلیل گرفته.



دو مورد از این مادّه در نهج البلاغه به کار رفته است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۹۷.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۳۹.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۴۷، خطبه ۱۴۶.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۸، خطبه ۱۵۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۷، خطبه ۱۵۰.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۳.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۷۲۳.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۳۵.    
۱۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۲۶.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۵۶، خطبه ۸۲.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۳۸، خطبه ۸۱.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۱۱، خطبه ۸۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۷، خطبه ۸۳.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۴۲.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۴۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۴۰۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۶.    
۲۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۶۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ابّان»، ص۲۳.    






جعبه ابزار