أَیّانَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَیّانَ: (أَيّانَ مُرْساها)«أَیّانَ» (به فتح الف و تشدید یاء) به معنای کی و کدام وقت است.
كلمه «ايان» مساوى «
متی» و براى
سؤال از
زمان است.
و «مرسى» به اصطلاح
مصدر میمی است، و با «ارساء» يک معنى دارد و آن اثبات يا وقوع چيزى است، لذا به كوه‌هاى محكم و ثابت، جبال راسيات گفته مى‌شود، بنا بر اين جمله «أَيّانَ مُرْساها» مفهومش اين است در چه زمان
قیامت وقوع پيدا مى‌كند و ثابت مى‌شود؟
به موردی از کاربرد «أَیّانَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَسْأَلونَكَ عَنِ السّاعَةِ أَيّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِندَ رَبّي لا يُجَلِّيها لِوَقْتِها إِلاّ هُوَ ثَقُلَتْ في السَّماواتِ وَ الأَرْضِ لا تَأْتيكُمْ إِلاّ بَغْتَةً يَسْأَلونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْها قُلْ إِنّما عِلْمُها عِندَ اللّهِ وَ لَكِنَّ أَكْثَرَ النّاسِ لا يَعْلَمونَ) «از تو درباره زمان
رستاخیز سؤال مى‌كنند، كى فرا مى‌رسد؟ بگو: علمش فقط نزد
پروردگار من است؛ و جز او نمى‌تواند
وقت آن را آشكار سازد؛ و آن،
حتّی در آسمان‌ها و
زمین، سنگين و بسيار پر اهميّت است؛ و جز بطور ناگهانى، به سراغ شما نمى‌آيد. باز از تو سؤال مى‌كنند، چنان كه گويى تو از زمان وقوع آن باخبرى. بگو: عِلمش تنها نزد خداست؛ ولى بيشتر مردم نمى‌دانند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ظاهرا تعبير به اين‌كه مى‌پرسند و نفرموده پرسيدند، براى اين بوده كه بفهماند اين سؤالى است كه هميشه مى‌كنند، چون مشركين بعد از شنيدن داستان
قیامت مرتب به آن جناب مراجعه نموده، درخواست مى‌كردند
تاریخ دقيق وقوع قيامت را برايشان معين كند، و در اين درخواست اصرار هم مى‌ورزيدند، و
قرآن کریم مكرر به اين درخواست اشاره نموده.
کلمه «مرسى» مصدر ميمى است، و به معناى
اثبات و برقرار كردن است، و جمله «ايان مرسيها» بيانى است براى كلمه «يسئلونک» ، و مى‌فهماند سؤال منكرين قيامت و مسخره‌كنندگان قيامت اين بود كه چه زمانى اثبات و برقرار مى‌شود، و خلاصه چه زمانى قيامت بپا مى‌شود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ایان»، ج۱، ص۱۴۷.
