• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَنام (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: أَنام (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: أَنام (مفردات‌قرآن)، أَنام (لغات‌قرآن).


أَنام (به فتح الف) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای مطلق خلق و انسان‌ها است.
در بیان حضرت علی (علیه‌السلام) نیز به‌ همین معنی به کار رفته است.


أَنام به‌ معنای مطلق خلق و انسان‌ها است.
[۱] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۵.    

در اقرب الموارد آمده است: «الاَنامُ‌: الخَلْق.»
[۲] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۷۷.    

اما قاموس المحیط آن‌را مطلق خلق، اعم از جنّ و انس دانسته است.
[۳] فیروز آبادی، مجد الدین، القاموس المحیط، ج۱ف ص۱۰۷۷، بیروت، مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزیع، ۱۴۲۶.    

و طبرسی این واژه را به انسان‌ها معنی کرده است.
[۴] شیخ الطبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹،ص۳۰۰، بی‌جا، دارالمعرفة، بی‌تا.    


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الاَْنامُ - خطبه ۱۱۴ (دعای استسقاء)

در نهج البلاغه ظاهرا این واژه همه جا به معنی انسان‌ها آمده است.
چنان‌که آن حضرت (علیه‌السلام) در دعای استسقاء فرموده‌اند:
«اللَّهُمَّ ... نَدْعوكَ حينَ قَنَطَ الاَْنامُ، وَ مُنِعَ الْغَمامُ، وَ هَلَكَ السَّوامُ، أَلاّ تُؤاخِذَنا بَأَعْمالِنا.»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۲۶۵، خطبه ۱۱۴.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۲۵، خطبه ۱۱۳.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۷۲، خطبه ۱۱۵.    

«خدایا تو را در وقتی می‌خوانیم که مردم نومید شده و باران قطع گردیده و چهارپایان (چرنده‌ها) مرده‌اند، می‌خواهیم ما را با اعمال خود مواخذه نکنی.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵۵.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۴.    
(شرح های خطبه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۵.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۱۴۳.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۷۹.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۶۲.    
)
«سوامّ» جمع سائمه است.


۲.۲ - لِلانامِ - خطبه ۱۷۱ (دعا)

همچنین حضرت امیر (علیه‌السلام) هنگامی که در صفین با اصحاب معاویه روبرو شد، چنین فرمود:
«اللَّهُمَّ ... رَبَّ هذِهِ الاَْرْضِ الَّتي جَعَلْتَها قَراراً لِلانامِ، وَ مَدْرَجاً لِلْهَوامِّ و الاَْنعامِ ... إِنْ أَظْهَرْتَنا عَلَى عَدُوِّنا فَجَنِّبْنا الْبَغْيَ وَ سَدِّدْنا لِلْحَقِّ.»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه ۱۷۱.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۰۲، خطبه ۱۶۶.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۴۵، خطبه۱۷۱.    

«خدایا‌ ای پروردگار این زمین که آن‌را قرارگاه انسان‌ها و محّل حرکت و جنبیدن حشرات و چهارپایان کرده‌ای ... اگر ما را بر دشمنان پیروز گرداندی، از تجاوز و ظلم دورمان بدار و برای حق استوارمان گردان.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۷، خطبه۱۷۱.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰-۶۰۱.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۴۷۷.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۴.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۱.    
)


«انام» جمعاً پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷، خطبه ۱.    
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۰۲، خطبه ۹۰.    
[۲۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۱، خطبه ۹۰.    


۱. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۵.    
۲. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۷۷.    
۳. ↑ فیروز آبادی، مجد الدین، القاموس المحیط، ج۱ف ص۱۰۷۷، بیروت، مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزیع، ۱۴۲۶.    
۴. ↑ شیخ الطبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹،ص۳۰۰، بی‌جا، دارالمعرفة، بی‌تا.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۲۶۵، خطبه ۱۱۴.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۲۵، خطبه ۱۱۳.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۷۲، خطبه ۱۱۵.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵۵.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۴.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۵.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۱۴۳.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۷۹.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۶۲.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه ۱۷۱.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۰۲، خطبه ۱۶۶.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۴۵، خطبه۱۷۱.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۷، خطبه۱۷۱.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰-۶۰۱.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۴۷۷.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۴.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۱.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷، خطبه ۱.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۰۲، خطبه ۹۰.    
۲۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۱، خطبه ۹۰.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «انام»، ص۹۰-۸۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 114 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 171 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
جعبه ابزار