أَرَز (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَرَز (به فتح الف و راء) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای
انقباض و جمع شدن است.
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در مواردی نظیر: وصف گمراهان، توصیه به
اطاعت از
امام، و ... از این کلمه استفاده نموده است.
أَرَز به معنای انقباض، جمع شدن و در جا ماندن، آمده است.
«
أَرَزَ يَأْرِزُ أُروزًا : انْقَبَضَ و تَجمَّعَ و ثَبَتَ.»
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) دربارۀ گمراهان فرموده است:
«قَدْ خاضوا بِحارَ الْفِتَنِ، وَ أَخَذوا بِالْبِدَعِ دونَ السُّنَنِ، وَ أَرَزَ الْمُؤْمِنونَ، وَ نَطَقَ الضّالّونَ الْمُكَذِّبونَ.» یعنی (گروهى) در درياهاى
فتنه فرو رفته، بدعت‌ها را گرفته، و سنّت‌ها را واگذاردند، مؤمنان ساکت ماندند و گمراهان و تکذیب کنندگان
حق، به سخن در آمدند.»
امام (علیه‌السلام) به یاران خویش، در اطاعت
امر امام فرمود:
«وَ اللهِ لَتَفْعَلُنَّ أَوْ لَيَنْقُلَنَّ اللهُ عَنْكُمْ سُلْطانَ الاْسْلامِ، ثُمَّ لا يَنْقُلُهُ إلَيكُمْ أَبَداً حَتَّى يَأْرِزَ الاَْمْرُ إلَى غَيْرِكُمْ.» «به خدا
قسم باید
اطاعت امر امام کنید وگرنه خدا
حکومت اسلامی را از شما
سلب می‌کند و ابداً به شما انتقال نمی‌دهد؛ تا کار
حکومت به غیر شما
جمع شود.»
و در رابطه با کوه‌ها فرموده:
«وَ جَعَلَها لِلْأَرْضِ عِماداً وَ أَرَّزَها فیها أَوْتاداً.» «كوه‌ها را براى زمين ستون‌ها گردانيد و آن‌ها را به شكل ميخ‌ها در زمين ثابت نمود.»
این سخن حاکی از رفتن ریشۀ کوه‌ها در زمین است.
این کلمه فقط سه بار در «نهج‌البلاغه» یافت شده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ارز»، ص۳۸.
