أَجْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَجْر (به فتح همزه و سکون جیم) از
واژگان قرآن کریم به معنای ثواب و پاداش است.
کلمه
اَجْر با سایر صیغه‌های آن ۱۱۰ بار در
قرآن آمده است.
اَجْر به معنای مزد، ثواب و پاداش که در مقابل
عمل نیک به
انسان می‌رسد.
اجیر به معنای کسی که در مقابل مزد کار می‌کند.
به مواردی از
اَجْر که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(«وَ لَاَجْرُ الْآخِرَةِ اَکْبَرُ») (و پاداش آخرت، از آن هم مهم‌تر است.)
استیجار به مزدوری گرفتن در
قرآن مجید به ثواب
آخرت و
دنیا هر دو اطلاق شده است.
(وَ آتَیْناهُ اَجْرَهُ فِی الدُّنْیا) (و پاداش دنيوى او را داديم.)
(وَ آتُوهُنَ اُجُورَهُنَ بِالْمَعْرُوفِ.) (و مهرشان را به طور شايسته به خودشان بدهيد.)
به
مهریّه زنان
اجر گفته شده است.
(هنگامى كه ساحران آمدند، به
فرعون گفتند: آيا اگر ما پيروز شويم، پاداش‌مهمّى خواهيم داشت؟)
راغب در
مفردات تصریح می‌کند که:
اجر فقط در مزد عمل خوب گفته می‌شود بر خلاف جزاء که در عمل خوب و بد هر دو استعمال می‌شود.
ناگفته نماند در تمام
قرآن کریم،
اجر در مقابل عمل نیک استعمال شده حتی در آیه
(«فَلَمَّا جاءَ السَّحَرَةُ قالُوا لِفِرْعَوْنَ اَ اِنَّ لَنا لَاَجْراً إِن كُنَّا نَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبِينَ») زیرا که ساحران عمل خویش را آن وقت خوب می‌دانستند.
(کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ اِنَّما تُوَفَّوْنَ اُجُورَکُمْ يَوۡمَ ٱلۡقِيَمَةِ) (هر انسانى
مرگ را مى‌چشد؛ و شما پاداش خود را بطور كامل در
روز قیامت خواهيد گرفت.)
به نظر می‌آید مراد از
اجور اعمّ باشد
مجمع البیان در تفسیر آیه می‌گوید: به جزای اعمالتان می‌رسید خیر باشد خیر، شرّ باشد شرّ،
در
تفسیر بیضاوی و
کشّاف نیز شامل جزاء اعمال نیک و بد دانسته‌اند.
اما نمی‌شود این آیه را از قاعده کلّی که راغب تصریح کرده مستثنی دانست، مخصوصا که در
قرآن فقط در یک‌جاست. به نظر می‌آید که: مراد از آیه شریفه تشویق باشد که: کار خوب کنید زیرا پاداش آن را فقط در قیامت تمام و کامل خواهید دید و هیچ مانعی از این معنی به نظر نمی‌رسد.
کلمه
اَجْر با سائر صیغ آن ۱۱۰ بار در
قرآن آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اجر»، ج۱، ص۲۵.
