أَبَد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَبَد (به فتح همزه و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای همیشه و پیوسته است.
معنای دیگر آن دهر است.
این واژه ۲۸ بار در آیات
قرآن به کار رفته است.
أَبَد به معنای همیشه و پیوسته است.
معنای دیگر آن دهر است.
راغب در
مفردات گوید: اَبَد زمان مستمرّی است که قطع نمی‌شود.
در مادّه «اَمَد» گوید: اَبَد به معنی زمان غیر محدود است.
در
اقرب الموارد هست که: اَبَد ظرف زمان است و برای تاکید مستقبل می‌آید نه برای دوام و استمرار آن، چنان‌که قطّ و البتّه برای تاکید زمان ماضی است گویند:
«ما فعلت قطّ و البتّة و لا افعله اَبَدَا» بنابراین سخن، کلمه ابد همیشه معنای ماقبل خود را تاکید می‌کند، به عبارت دیگر تاکید است نه تاسیس.
تدبّر در آيات قرآن مجيد خلاف اين مطلب را می‌رساند و ثابت می‌كند كه ابد فقط براى تأكيد نيست آياتى هست كه به وسيله «أَبَد» از آن‌ها دوام و هميشگى فهميده می‌شود.
به مواردی از
أَبَد که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(ماکِثِینَ فِیهِ اَبَداً) یعنی «
مؤمنان در آن اجر همیشگی هستند.»
(لا تَقُمْ فِیهِ اَبَداً) (هرگز در آن مسجد به عبادت نايست!)
(وَ لا اَنْ تَنْکِحُوا اَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ اَبَداً) (و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآوريد.)
و آيات ديگر. ناگفته پيداست كه از مكث، عدم قيام و عدم تزويج زنان
حضرت رسول (صلّی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) بعد از فوتش، در صورتى دوام و استمرار فهميده ميشود كه
«أَبَداً» به آن‌ها اضافه شود و بدون آن دوام و عدم آن هر دو محتمل خواهد بود.
در اين صورت
«أَبَداً» براى تأسيس معناى جديدى است نه تأكيد معناى ما قبل. مخفی نماند
«اَبَداً» به معنی دهر به کار رفته چنان‌که در
قاموس و غیره هست.
به موردی که در
نهج البلاغه به کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می فرماید:
«أَنْتَ الاَْبَدُ فَا أَمَدَ لَكَ.» «خدایا تو دائم و همیشگی هستی و برای تو زمان محدودی نیست.»
در این استعمال هم، معنای اصلی که دوام باشد در نظر است.
اين كلمه ۲۸ بار در قرآن مجيد به كار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ابد»، ج۱، ص۳-۴.
