أرْکُض (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ارْکُض: (ارْکُضْ بِرِجْلِکَ هَذا)«ارْکُض» از مادّه
«رکض» (بر وزن مکث) به معنای کوبیدن پا بر زمین، و گاه، به معنای دویدن آمده است؛
و در اینجا به معنای اول است.
(ارْكُضْ بِرِجْلِكَ هَذَا مُغْتَسَلٌ بَارِدٌ وَشَرَابٌ) (به او گفتيم: پاى خود را بر زمين بكوب؛ تا چشمه‌اى ظاهر گردد اين آبى خنك براى شستشو و نوشيدن است).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
آیه شریفه این معنا را افاده می‌کند که خدای سبحان خواسته است به وی اعلام کند که دعایش مستجاب گشته و جمله (ارْکُضْ بِرِجْلِکَ) حکایت آن
وحیی است که در هنگام کشف از
استجابت به آن جناب فرموده و یا اینکه در این جمله چیزی از ماده «قول» تقدیر گرفته شده، که اگر اظهار می‌شد چنین می‌شد: «فاستجبنا له و قلنا ارکض...» و
سیاق آیه که سیاق امر است اشعار دارد بلکه کشف می‌کند از اینکه: آن جناب در آن موقع آن قدر از پا درآمده بود که قادر به ایستادن و راه رفتن با پای خود نبوده، و در سراپای بدن
بیماری داشته، و
خدای تعالی اول مرض پای او را
شفا داده، و بعد چشمه‌ای در آنجا برایش جوشانده، و دستور داد که از آن چشمه حمام بگیرد، و بنوشد تا ظاهر و باطن بدنش از سایر مرض‌ها بهبودی یابد و این مطالبی که گفتیم از سیاق آیه استفاده می‌شود، مورد تایید
روایات هم هست.
در آیه شریفه از طریق حذف جزئیات
ایجاز به کار رفته، و تقدیر آن این است که:
(ارْكُضْ بِرِجْلِكَ هَذَا مُغْتَسَلٌ بَارِدٌ وَشَرَابٌ) «فرکض برجله و اغتسل و شرب فبرا اللَّه من مرضه»، یعنی: پای خود به زمین بکش که پهلویت چشمه‌ای خنک و نوشیدنی ایجاد شده، پس
ایوب پای خود بدان سو کشید، و چشمه را یافته از آن
غسل کرد، و از آبش نوشید و در نتیجه خدا او را از همه مرض‌ها بهبودی داد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أرْکُض»، ص۳۷.
