• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سیدمحمد حسینی همدانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حسینی‌همدانی، سیدمحمد، فقیه و مفسر امامی معاصر است.


وی در ۱۳۲۲ در نجف ، در خانواده‌ای اهل علم و تقوا ، به دنیا آمد.
[۱] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.


پدرش ، سیدعلی‌ بن سیدکاظم همدانی، معروف به میرسید علی عرب، از شاگردان آخوند خراسانی ، میرزاحسین خلیلی تهرانی ، سید محمدکاظم یزدی (مؤلف عروةالوثقی ) و ملاحسینقلی همدانی (استاد مشهور سلوک و اخلاق )، و از نوادگان محقق اَعْرَجی علامه سیدمحسن حسینی کاظمی بود.
[۲] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۵۰۷، مشهد ۱۴۰۴.
[۳] ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌اللّه آقانجفی همدانی»، ج۱، ص۹۲، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر ـ آبان ۱۳۷۵).

وی در کتاب انوار درخشان
[۴] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
از خود با نام سیدمحمد حسینی نجفی‌عربزاده یاد کرده است.

سیدمحمد در ۱۳۳۰ به همراه پدرش به همدان رفت و به تحصیل علوم دینی نزد وی پرداخت.
[۵] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.

در ۱۳۴۳ به نجف بازگشت و نزد سیدمحمدهادی میلانی و آقا عماد رشتی، مرحله سطوح را تکمیل کرد و پس از آن، در ۱۳۴۵ در آخرین دوره درس اصول میرزامحمدحسین نائینی حاضر شد و مورد توجه وی قرار گرفت
[۶] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳۵ـ۳۶، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
تا آن‌جا که میرزای نائینی او را به دامادی خود برگزید.
[۷] محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۴، تهران ۱۴۱۴.


۳.۱ - شرکت در دروس غروی

وی در درسهای فقه ، اصول ، کلام و فلسفه شیخ محمدحسین غروی اصفهانی و سیدحسین بادکوبه‌ای نیز حاضر می‌شد و در کنار آن در حلقه درس اخلاقِ عالِم اخلاقی نجف، سید عبدالغفار مازندرانی ، نیز شرکت می‌جست.
سیدمحمد پس از تکمیل مدارج علمی نزد استادانی چون آقا ضیاء عراقی و شیخ محمدکاظم شیرازی ، در ۱۳۲۷ش به همدان بازگشت و به تألیف و تدریس و امامت نماز جماعت پرداخت و پس از درگذشت پدرش، در مسجد کولانج همدان به وعظ و ارشاد پرداخت.
[۸] محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۴، تهران ۱۴۱۴.


حسینی در ۱۵ جمادی‌الاولی ۱۴۱۷/ ۸ مهر ۱۳۷۵ در همدان وفات یافت. پیکرش، پس از تشییع با شکوه، به مشهد انتقال داده شد و در دارالزهد حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام به خاک سپرده شد.
[۹] محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۹۳، تهران ۱۴۱۴.


برخی از آثار منتشر شده وی عبارت‌اند از:
۱) انوار درخشان در تفسیر قرآن، که مهم‌ترین اثر وی و تفسیر فارسی همه قرآن است.
این تفسیر در هجده مجلد در ۱۳۸۰، به اهتمام محمدباقر بهبودی، در تهران انتشار یافت.
از ویژگیهای تفسیر انوار درخشان، استناد و توجه فراوان مؤلف به اخبار و روایات تفسیری اهل بیت علیهم‌السلام است.
[۱۰] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۸۱، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۱] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۱۱۳، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۲] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۱۳۰ـ۱۳۱، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۳] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۸، ص۲۷۴، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۴] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۸، ص۳۱۴، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۵] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۲، ص۴۸ـ ۴۹، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۶] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۲، ص۱۳۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۷] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۲، ص۱۸۸، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۸] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۸، ص۵۰، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۱۹] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۸، ص۱۰۷ـ ۱۰۸، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۲۰] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۸، ص۲۲۴ـ۲۲۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.

با این حال، وی به نقل اخبار و روایات اهل‌بیت بسنده نکرده، بلکه پس از پاره‌ای توضیحات لغوی و نحوی و بیان برخی لطایف و اشارات، به تفسیر و تحلیل آیه پرداخته است.
گاهی نیز با عبارتهایی پیچیده و سنگین و با استفاده از اصطلاحات و تعبیرهای اهل معنا و معرفت، آیات را تفسیر کرده است.
[۲۱] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۸ـ۳۴، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۲۲] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۶، ص۲۸۲ـ ۲۸۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.

همین ویژگی، موجب شده که بهره‌گیری از این تفسیر به گروهی خاص اختصاص یابد.
[۲۳] محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۵، تهران ۱۴۱۴.

وی همچنین به روش تفسیر قرآن به قرآن توجه داشته است.
[۲۴] محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۷، تهران ۱۴۱۴.
[۲۵] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۱۹ـ ۱۲۰، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
[۲۶] محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳۶، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.

۲) درخشان پرتوی از اصول کافی ، در شش جلد ، که شرح کتاب‌التوحید کافی است.
۳) معاد جسمانی و روحانی .
۴) مسیحا مژده مهدی موعود.
[۲۷] ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌اللّه آقانجفی همدانی»، ج۱، ص۹۲ـ۹۳، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر ـ آبان ۱۳۷۵).


آثار منتشر نشده وی عبارت‌اند از:
تقریرات درس اصول میرزای نائینی (از مباحث الفاظ تا تعادل و تراجیح )؛ تقریرات درس فقه محقق اصفهانی (بحث مکاسب )؛ تقریرات درس اصول محقق اصفهانی ؛ و رساله‌های متعدد در فلسفه، کلام و شرح احادیث اخلاقی.
[۲۸] ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌اللّه آقانجفی همدانی»، ج۱، ص۹۳، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر ـ آبان ۱۳۷۵).


(۱) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
(۲) ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌اللّه آقانجفی همدانی»، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر ـ آبان ۱۳۷۵).
(۳) محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، تهران ۱۴۱۴.
(۴) محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
(۵) محمد حسینی‌همدانی، «مصاحبه با استاد آیت‌اللّه حسینی‌همدانی (نجفی)»، حوزه، سال ۵، ش ۶ (بهمن و اسفند ۱۳۶۷)

۱. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۲. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۵۰۷، مشهد ۱۴۰۴.
۳. ↑ ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌اللّه آقانجفی همدانی»، ج۱، ص۹۲، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر ـ آبان ۱۳۷۵).
۴. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۵. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۶. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳۵ـ۳۶، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۷. ↑ محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۴، تهران ۱۴۱۴.
۸. ↑ محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۴، تهران ۱۴۱۴.
۹. ↑ محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۹۳، تهران ۱۴۱۴.
۱۰. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۸۱، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۱. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۱۱۳، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۲. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۱۳۰ـ۱۳۱، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۳. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۸، ص۲۷۴، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۴. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۸، ص۳۱۴، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۵. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۲، ص۴۸ـ ۴۹، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۶. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۲، ص۱۳۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۷. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۲، ص۱۸۸، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۸. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۸، ص۵۰، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۱۹. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۸، ص۱۰۷ـ ۱۰۸، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۲۰. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۸، ص۲۲۴ـ۲۲۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۲۱. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۸ـ۳۴، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۲۲. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱۶، ص۲۸۲ـ ۲۸۵، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۲۳. ↑ محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۵، تهران ۱۴۱۴.
۲۴. ↑ محمدعلی ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ج۱، ص۱۶۷، تهران ۱۴۱۴.
۲۵. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۱۹ـ ۱۲۰، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۲۶. ↑ محمد حسینی‌همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۳۶، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰.
۲۷. ↑ ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌اللّه آقانجفی همدانی»، ج۱، ص۹۲ـ۹۳، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر ـ آبان ۱۳۷۵).
۲۸. ↑ ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌اللّه آقانجفی همدانی»، ج۱، ص۹۳، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر ـ آبان ۱۳۷۵).


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «سیدمحمد حسینی‌همدانی»، شماره۶۲۶۲.    


رده‌های این صفحه : تراجم | علمای شیعه | علمای قرن چهاردهم
جعبه ابزار