آلت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آلت یا آلی بودن در دو معنای واسطه بین
فاعل و
منفعل و وسیله تحصیل چیز دیگر به کار رفته است.
۱- آنچه بین فاعل و منفعل واسطه شود و اثر فاعل را به منفعل برساند.
۲- آنچه وسیله تحصیل چیز دیگر باشد.
علت آنکه از
منطق تعبیر به آلت کرده‌اند این است که اولا منطق آلت و افزاری است که ذهن بوسیله آن بر تصرّف صحیح در معلومات
تصوّری و
تصدیقی خود متمکّن می‌گردد. و ثانیا منطق وسیله‌ای است که تحصیل دانش‌های دیگر را میسر می‌سازد. و البته در این تعبیر به لفظ
ارغنون (organon) نیز که عنوان رسالات منطقی
ارسطو است، و آن هم به معنی آلت و افزار است نظر داشته‌اند.
«مراد از منطق آن است که پیش آدمی آلتی بود قانونی که مراعات آن او را نگاه دارد از آنکه در فکر وی خللی و زللی افتد»
«و اما آنکه
[منطق
] از کدام
علم است، او جزوی است از علم مطلق، و آلتی است که به وسیلت آن به علوم نظری و عملی رسند».
خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۲.
