آلَت (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آلَت (به فتح الف) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای
وسیله و
سبب است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در موارد گوناگونی در خصوص کار
خداوند، قابل شمارش نبودن
خداوند و ... از این واژه استفاده نموده است.
این لفظ به صورت مفرد پنج بار و به‌صورت لفظ جمع (آلات) یک‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.
آلَت به معنای وسیله و سبب آمده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
آن حضرت (علیه‌السلام) در رابطه با کار خداوند فرموده:
«فاعِلٌ لا بِمَعْنَى الْحَرَكاتِ وَ الآلةِ.» «کار خداوند مانند موجودات مادی به وسیله حرکت اعضاء و به وسیله ابزار کار نیست بلکه به طور
مشیّت است.»
قرآن کریم نیز در این خصوص تصریح دارد:
اِنَّما قَوْلُنا لِشَیْ‌ءٍ اِذا اَرَدْناهُ اَنْ نَقولَ لَهُ کُنْ فَیَکونُ همچنین آن حضرت (علیه‌السلام) در بیانی دیگر فرموده است:
«آلَةُ الرّياسَةِ سَعَةُ الصَّدْرِ.» «وسيله رياست،
سعه صدر است!»
امام (علیه‌السلام) درباره حق تعالی فرموده است:
«وَ لا يُحْسَبُ بِعَدٍّ، وَ إِنَّما تَحُدُّ الاَْدَواتُ أَنْفُسَها، وَ تُشيرُ الاْلاتُ إِلَى نَظائِرِها.» «خدا با شمارش حساب نمی‌شود، ادوات فقط خود را تعریف توانند کرد نه خدا را و وسائل فقط به خود اشاره توانند کرد و نه به خدا.»
در این خصوص باید رجوع شود به لفظ «
اللّه».
این لفظ به صورت مفرد پنج بار و به‌صورت لفظ جمع (آلات) یک‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «آلت»، ص۱۰۳.
