آداب تلاوت قرآن (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آداب تلاوت قرآن با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
پناه بردن به خدا از شرّ
شیطان، از آداب تلاوت قرآن:
«فَاذا قَرَأتَ القُرءانَ فَاستَعِذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيطنِ الرَّجيم؛
هنگامى كه قرآن مى‌خوانى، از شرّ شيطان رانده شده (از درگاه خدا)، به خدا پناه بر (و بر او
توکل كن).»
تلاوت شايسته آيات قرآن، از آداب تلاوت آن:
«الَّذين ءاتينهُمُ الكِتب يتلونهُ حقَّ تِلاوتِهِ ...؛
كسانى كه كتاب آسمانى به آنها داده‌ايم (يهود و نصارى) و آن را چنان كه شايسته آن است مى‌خوانند....»
بنا بر اينكه مرجع ضمير مفعولى «يتلونه» قرآن باشد.
تلاوت بخش‌هاى قرآن بر مردم، همراه با تأنّى و آرامى، از آداب تلاوت آن:
«وقُرءانًا فَرَقنهُ لِتَقرَاهُ عَلَى النّاسِ عَلى مُكثٍ ...؛
و قرآنى بر تو نازل كرديم كه آيات آن را از هم جدا كرديم، تا آن را به تدريج و با آرامش بر مردم بخوانى....»
«مُكث» به معناى درنگ و تأمّل همراه با انتظار است.
دستور خداوند به
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، براى تلاوت قرآن به صورت
ترتیل:
۱. «الَّذين ءاتينهُمُ الكِتب يتلونهُ حقَّ تِلاوتِهِ اولكَ يُؤمِنون بِهِ ومن يكفُر بِهِ فَاولكَ هُمُ الخسِرون؛
كسانى كه
کتاب آسمانی به آنها داده‌ايم (
یهود و
نصاری) و آن را چنان كه شايسته آن است مى‌خوانند (و عمل مى‌كنند)؛ آنها به پيامبر اسلام
ایمان مى‌آورند؛ و كسانى كه به او
کافر شوند،
زیانکارن هستند.» برداشت بر اساس يك قول در آيه است
كه روايت منقول از
امام صادق علیه‌السلام آن را تأييد مى‌كند.
۲. «... ورَتّلِ القُرءانَ تَرتيلا؛
... وقرآن را با تامّل و دقت بخوان.» «ترتيل» يعنى مرتّب و پشت سر هم ادا كردن حروف و كلمات آيات، همراه با آرامى.
فراخوانى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و
مؤمنان به تلاوت قرآن در
شب از سوى خداوند:
«انَّ رَبَّكَ يَعلَمُ انَّكَ تَقومُ ادنى مِن ثُلُثَىِ الَّيلِ ونِصفَهُ وثُلُثَهُ وطَافَةٌ مِنَ الَّذينَ مَعَكَ واللَّهُ يُقَدّرُ الَّيلَ والنَّهارَ عَلِمَ ان لَن تُحصوهُ فَتابَ عَلَيكُم فَاقرَءوا ما تَيَسَّرَ مِنَ القُرءانِ عَلِمَ ان سَيَكونُ مِنكُم مَرضى وءاخَرونَ يَضرِبونَ فِى الارضِ يَبتَغونَ مِن فَضلِ اللَّهِ وءاخَرونَ يُقتِلونَ فى سَبيلِ اللَّهِ فَاقرَءوا ما تَيَسَّرَ مِنهُ واقيمُوا الصَّلوةَ وءاتُوا الزَّكوةَ واقرِضُوا اللَّهَ قَر ضًا حَسَنًا وما تُقَدّموا لِانفُسِكُم مِن خَيرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيرًا واعظَمَ اجرًا واستَغفِرُوا اللَّهَ انَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيم؛
پروردگارت مى‌داند كه تو و گروهى از آنها كه با تو هستند نزديك دو ثلث از شب يا نصف يا ثلث آن را به پا مى‌خيزيد؛ و به
عبادت و تلاوت قرآن مى‌پردازيد خداوند شب و
روز را اندازه‌گيرى مى‌كند؛ او مى‌داند كه شما نمى‌توانيد مقدار آن را به دقت براى عبادت كردن اندازه‌گيرى كنيد، پس شما را بخشيد؛ اكنون آنچه براى شما ميسّر است قرآن بخوانيد. او مى‌داند بزودى گروهى از شما بيمار مى‌شوند، و گروهى ديگر براى به دست آوردن فضل الهى و كسب روزى به سفر مى‌روند، و گروهى ديگر در راه خدا
جهاد مى‌كنند (و از تلاوت قرآن باز مى‌مانند)، پس آنچه براى شما ممكن است از آن تلاوت كنيد و
نماز را برپا داريد و
زکات بپردازيد و به خدا قرض الحسنه دهيد و در راه او
انفاق نماييد و بدانيد آنچه از كارهاى نيک براى خود از پيش مى‌فرستيد آن را نزد خدا به بهترين وجه و بزرگترين
پاداش خواهيد يافت؛ و از خدا آمرزش بطلبيد كه خداوند آمرزنده و مهربان است.»
تلاوت قرآن با
سجده و
خضوع از آداب آن:
۱. «قُل ءامِنوا بِهِ او لا تُؤمِنوا انَّ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ اذا يُتلى عَلَيهِم يَخِرّونَ لِلَاذقانِ سُجَّدا • ويَخِرّونَ لِلَاذقانِ يَبكونَ ويَزيدُهُم خُشوعا؛
بگو: خواه به آن ايمان بياوريد، يا نياوريد، كسانى كه پيش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامى كه قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، سجده‌كنان به
خاک مى‌افتند، آنها بى‌اختيار به خاک مى‌افتند و گريه مى‌كنند؛ و اين آيات، همواره بر خشوعشان مى‌افزايد.»
۲. «واذا قُرِئَ عَلَيهِمُ القُرءانُ لا يَسجُدون؛
و هنگامى كه قرآن بر آنها خوانده مى‌شود سجده نمى‌كنند؟!»
رعايت
سکوت، هنگام شنيدن آيات قرآن، از آداب تلاوت آن:
۱. «واذا قُرِئَ القُرءانُ فاستَمِعوا لَهُ وانصِتوا ...؛
هنگامى كه قرآن خوانده شود، گوش فرا دهيدوخاموش باشيد؛ شايد مشمول رحمت خدا شويد. »
۲. «واذ صَرَفنا الَيكَ نَفَرًا مِنَ الجِنّ يَستَمِعونَ القُرءانَ فَلَمّا حَضَروهُ قالوا انصِتوا ...؛
(به ياد آور) هنگامى كه گروهى از
جنّ را به سوى تو متوجه ساختيم كه قرآن را بشنوند؛ وقتى حضور يافتند به يكديگر گفتند: خاموش باشيد (و گوش فرا دهيد.)....»
شروع تلاوت قرآن با نام خدا، از آداب تلاوت آن:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ؛
به‌نام خداوند بخشنده مهربان بخوان به نام پروردگارت كه جهان را آفريد.»
تلاوت قرآن با صوت شيوا و نيكو، از آداب تلاوت آن:
«او زِد عَلَيهِ ورَتّلِ القُرءانَ تَرتيلا؛
يا بر نصف آن بيفزا، وقرآن را با تامّل و دقت بخوان.»
در روايتى از امام صادق علیه‌السلام «ترتيل» به معناى خواندن با صوت نيكو تفسير شده است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۵۰۱، برگرفته از مقاله «آداب تلاوت قرآن».
