آثار اسلامی مکه و مدینه (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آثار اسلامی مکه و مدینه، اثر
رسول جعفریان است که به
زبان فارسی در
عصر حاضر درباره
آثار و اماکن
اسلامی دو شهر مقدس
مکه و مدینه با اشاره به تاریخچه
و ویژگیهای هر بنا بیان میشود.
تلاش چند ساله معاونت آموزش
و تحقیقات
بعثه مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) سبب شده تا کتابهای چندی در زمینه
آثار مکه و مدینه در اختیار زائران
و مشتاقان قرار گیرد.
در شمار نخستین
آثاری که در این باره نشر یافته همین کتاب بود که با عجله
و با استفاده از مآخذ چندی آماده
و نشر گردید. در آن زمان نویسنده بیش از هر چیز از مآخذ بهره برده
و توفیق تحقیق میدانی پیش نیامده بود تا این که در طی سالهای گذشته اثر مزبور چندین بار به چاپ رسید. دوستان
و مشتاقان وی در ضمن تشویقی یادآور نکاتی میشدند که برای تکمیل
و رفع نواقص
و خطاهای کتاب بسیار مفید بود. نویسنده نیز در طی چند سفر با تحقیقات میدانی کوشید تا کتاب حاضر را کاملتر
و کمنقصتر عرضه کند.
اینک در تحریر جدید کتاب بالغ بر یک دوم، به حجم آن افزوده شده
و از بسیاری از موارد رفع اشکال شده است.
کتاب مشتمل بر یک پیش گفتار
و دو بخش است. پیش گفتار به معرفی چند تالیف درباره
تاریخ حرمین شریفین اختصاص دارد.
در مقدمه کتاب درباره معرفی چند اثر مهم پیرامون
مکه و مدینه مینویسد
و درباره شهر
مکه چنین مینویسد:
تاریخنگاران و جغرافیدانان، درباره هیچ شهری به اندازه
مکه و مدینه، مطلب ننوشتهاند، دلیل آن روشن است؛ چرا که همه میدانیم این دو شهر، نزد
مسلمانان از قداست برخوردار بوده
و ثبت اخبار وضعیت شهر، تحول
و چگونگی بناهای
تاریخی-
دینی آن، برای مسلمانان اهمیت بسیار دارد.
گر چه برخی از این
آثار مکتوب کهن، به دلایل مختلف از میان رفته
و حتی نسخهای از آنها به دست ما نرسیده است، لیکن، بسیاری از آنها به دست آمده
و اخیرا شماری دیگر در این باره تالیف شده است. سپس به معرفی اجمالی مهمترین آنها میپردازد.
در بخش اول کتاب، بناهای
مکه با این موضوعات معرفی شده است: مقدمهای بر جغرافیای
جزیره العرب،
مکه و کعبه پیش از
اسلام،
تاریخ مکه در دوره
اسلامی، کعبه
و مسجدالحرام در دوره
اسلامی، تاریخچه بنای بخشهای مسجدالحرام (ساختمان کعبه،
پرده کعبه،
ارکان کعبه،
درهای مسجدالحرام، مقامات چهارگانه در مسجد الحرام)،
مساجد مکه (
مسجد الاجابه،
مسجد المتکائ،
مسجد شجره،
مسجد ردم الاعلی یا مسجد الرایه،
مسجد الغنم،
مسجد مختفی،
مسجد حمزه،
مسجد بلال،
مسجد ابوبکر)، مشاعر مقدسه
و مساجد آنها (
عرفات،
مزدلفه،
منا،
مسجد خیف،
مسجد البیعه،
مسجد کوثر،
مسجد شجره،
مسجد غدیرخم و (...،
آثار مذهبی
و تاریخی مکه مکرمه (
شعب ابیطالب،
مولد النبی (صلیاللهعلیه
وآله
وسلّم)،
خانه حضرت خدیجه (
سلاماللهعلیهم)،
خانه ارقم، کوه
و غار حرا، کوه
و غار ثور،
قبرستان معلاه،
مقبره شهدای فتح).
بخش دوم کتاب نیز حاوی اطلاعاتی درباره
تاریخ مدینه منوره و آثار و بناهای آن است. مباحث این بخش عبارتاند از: یثرب
و اسلام،
مسجدالنبی (صلیاللهعلیه
وآله
وسلّم)، قسمتهای داخلی مسجدالنبی (صلیاللهعلیه
وآله
وسلّم)، شرق
مدینه، مساجد
و اماکن غرب
مدینه،
بقیع و آثار تاریخی آن، موقعیت
غزوه احد و آثار تاریخی آن.
کتاب با عکسها، نقشهها
و طرحهایی از بناها
و اماکن معرفی شده همراه است.
نرم افزار جغرافیای جهان
اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم
اسلامی (نور).