کنایات قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کنایات قرآن به
استعمال لفظ ، و
اراده لازم معنای آن در قرآن اطلاق می‌شود.
«کنایه» یکی از اسلوب‌های بیانی
قرآن و عبارت است از به کار بردن لفظی در غیر معنای حقیقی آن؛ چنان چه
قرینه ، مانع از اراده معنای اصلی نشود؛ و عبارت به دیگر، بیان ملزوم و اراده لازم
لفظ را «کنایه» گویند.
علمای بیان در
حقیقت یا
مجاز بودن کنایه اختلاف دارند. کسانی که کنایه را
مجاز دانسته و منکر
مجاز در قرآنند، وجود کنایه در قرآن را نیز منکر شده‌اند. دلیل آنها در انکار وجود
مجاز در قرآن این است که
مجاز، مرادف با
دروغ است، و قرآن منزه از
کذب است.
اما قائلان به وجود
مجاز در قرآن، وجود کنایه در قرآن را نیز می‌پذیرند. از سوی دیگر، کسانی که معتقدند
کنایه ، استعمال لفظ در موضوع له خود است و اراده لازم معنا، آن را از حقیقت بودن خارج نمی‌کند، از طرفداران کنایات قرآن هستند.
پس دو دسته وقوع کنایه در قرآن را پذیرفته‌اند:
۱. قائلان به وقوع
مجاز در قرآن؛
۲. قائلان به حقیقت بودن کنایه.
کنایه به اعتبار وضوح و خفا بر سه قسم است:
رمز ؛
ایما ؛
تلویح . و به اعتبار مکنی عنه (معنای باطنی که مراد گوینده است) نیز سه گونه است: کنایه از
صفت ؛ کنایه از موصوف؛ کنایه از نسبت.
شرح هر کدام جداگانه آمده است.
اسباب کنایه.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «کنایات قرآن».
