پیروزی بنی‌اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به پیروزی‌های قوم
بنی‌اسرائیل اشاره شده است.
پیروزی بنی‌اسرائیل، در سایه فرماندهی
طالوت بر سپاه
جالوت :
«أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ ... • وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ... • وَلَمَّا بَرَزُواْ لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ... • فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ اللّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ ...؛
آیا مشاهده نکردی جمعی از بنی‌اسرائیل را ... و پیامبرشان به آنها گفت:
خداوند (طالوت) را برای زمامداری شما مبعوث (و انتخاب) کرده است... و هنگامی که در برابر (جالوت) و سپاهیان او قرار گرفتند... سپس به فرمان خدا، آنها سپاه
دشمن را به هزیمت واداشتند. و
داوود (نوجوان نیرومند و شجاعی که در لشکر طالوت بود)، جالوت را کشت ....»
پیروزی
مؤمنان بنی‌اسرائیل، در سایه رهبری
عیسی علیه‌السلام بر کفرپیشگان آنان:
«... كَمَا قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوَارِيِّينَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللَّهِ فَآَمَنَت طَّائِفَةٌ مِّن بَنِي إِسْرَائِيلَ وَكَفَرَت طَّائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آَمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِينَ؛
ای کسانی که ایمان آورده اید! یاوران خدا باشید همان گونه که عیسی بن
مریم به
حواریون گفت: چه کسانی در راه خدا یاوران من هستند؟! حواریون گفتند: ما یاوران خدائیم. در این هنگام گروهی از بنی‌اسرائیل ایمان آوردند و گروهی
کافر شدند ما کسانی را که ایمان آورده بودند در برابر دشمنانشان تایید کردیم و سرانجام بر آنان پیروز شدند!»
وعده خدا به پیروزی به پیروان
موسی و
هارون علیهماالسلام (بنی‌اسرائیل) بر فرعونیان:
«قَالَ سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَنَجْعَلُ لَكُمَا سُلْطَانًا فَلَا يَصِلُونَ إِلَيْكُمَا بِآيَاتِنَا أَنتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَكُمَا الْغَالِبُونَ؛
فرمود: بزودی بازوان تو را بوسیله برادرت محکم (و نیرومند) می کنیم، و برای شما
سلطه و برتری قرار می دهیم و به برکت آیات ما، بر شما دست نمی یابند شما و پیروانتان پیروزید!»
پیروزی بنی‌اسرائیل و
فتح سرزمین
کافران، مشروط به فراگیری تعالیم نازل شده در
الواح بر موسی علیه‌السّلام:
«وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الأَلْوَاحِ مِن كُلِّ شَيْءٍ مَّوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِّكُلِّ شَيْءٍ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُواْ بِأَحْسَنِهَا سَأُرِيكُمْ دَارَ الْفَاسِقِينَ؛
و برای او در الواح اندرزی از هر موضوعی نوشتیم و بیانی از هر چیز کردیم- پس آن را با جدیت بگیر! و به
قوم خود بگو: به نیکوترین آنها عمل کنند! (و آنها که به مخالفت برخیزند، کیفرشان
دوزخ است) و بزودی جایگاه
فاسقان را به شما نشان خواهم داد.»
«ساوریکم» کنایه از ورود به سرزمین فاسقان است و ورود به سرزمین قومی جز به فتح و غلبه نخواهد بود.
پيروزى بنى‌اسرائيل و
حاکمیّت بر سرزمين فرعونيان، پس از
نابودی آنان:
۱. «وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُواْ يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُواْ وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ
يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُواْ يَعْرِشُونَ؛
و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قوم به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر
ظلم و ستم)، واگذار کردیم و وعده نیک پروردگارت بر بنی‌اسرائیل، بخاطر
صبر و استقامتی که به خرج دادند، تحقق یافت و آنچه فرعون و فرعونیان (از کاخهای مجلل) می ساختند، و آنچه از باغهای داربست دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم!»
۲. «فَأَرَادَ أَن يَسْتَفِزَّهُم مِّنَ الأَرْضِ فَأَغْرَقْنَاهُ وَمَن مَّعَهُ جَمِيعًا • وَقُلْنَا مِن بَعْدِهِ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ اسْكُنُواْ الأَرْضَ فَإِذَا جَاء وَعْدُ الآخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِيفًا؛فاراد ان یستفزهم من الارض فاغرقنـه ومن معه جمیعا؛
پس (فرعون) تصمیم گرفت آنان را از آن سرزمین ریشه کن سازد ولی ما، او و تمام کسانی را که با او بودند، غرق کردیم. و بعد از آن به بنی‌اسرائیل گفتیم: در این سرزمین (
مصر و
شام) ساکن شوید! اما هنگامی که وعده آخرت فرا رسد، همه شما را دسته جمعی (به آن دادگاه عدل) می آوریم.»
۳. «وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ • وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِي فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُم مَّا كَانُوا يَحْذَرُونَ؛
ما می خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم. و حکومتشان را در زمین پابرجا سازیم و به فرعون و
هامان و لشکریانشان، آنچه را از آنها (بنی‌اسرائیل) بیم داشتند نشان دهیم!»
تقویت امکانات مادی بنی‌اسرائیل، از پیامدهای پیروزی آنها بر دشمنانشان :
«وَقَضَيْنَا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ ... • ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَجَعَلْنَاكُمْ أَكْثَرَ نَفِيرًا؛
ما به بنی‌اسرائیل در کتاب (
تورات) اعلام کردیم... سپس شما را بر آنها چیره می کنیم و شما را به وسیله دارایی‌ها و فرزندانی کمک خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر (از
دشمن) قرار می دهیم.»
آزمودن بنی‌اسرائیل، از اهداف امدادهای الهی در پیروز ساختن آنان بر دشمنان:
«قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ • قَالُواْ أُوذِينَا مِن قَبْلِ أَن تَأْتِينَا وَمِن بَعْدِ مَا جِئْتَنَا قَالَ عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الأَرْضِ فَيَنظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ؛
موسی به قوم خود گفت: از خدا یاری جویید، و
استقامت پیشه کنید، که زمین از آن خداست، و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد، واگذار می کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است! گفتند: پیش از آنکه به سوی ما بیایی آزار دیدیم، (هم اکنون) پس از آمدنت نیز آزار می بینیم! (کی این آزارها سر خواهد آمد؟) گفت: امید است پروردگارتان دشمن شما را هلاک کند، و شما را در زمین جانشین (آنها) سازد، و بنگرد چگونه عمل می کنید!»
عوامل پیروزی بنی‌اسرائیل عبارتند از:
اطاعت پذیری، شرط پیروزی پیروان موسی و هارون علیهماالسلام (بنی‌اسرائیل) بر
فرعونیان:
«قَالَ سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَنَجْعَلُ لَكُمَا سُلْطَانًا فَلَا يَصِلُونَ إِلَيْكُمَا بِآيَاتِنَا أَنتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَكُمَا الْغَالِبُونَ؛
فرمود: بزودی بازوان تو را بوسیله برادرت محکم (و نیرومند) می کنیم، و برای شما سلطه و برتری قرار می دهیم و به برکت آیات ما، بر شما
دست نمی یابند شما و پیروانتان پیروزید!»
نصرت و یاری خداوند، از عوامل پیروزی بنی‌اسرائیل:
۱. «ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَجَعَلْنَاكُمْ أَكْثَرَ نَفِيرًا؛
سپس شما را بر آنها چیره می کنیم و شما را به وسیله دارایی‌ها و فرزندانی کمک خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر (از
دشمن) قرار می دهیم.»
۲. «وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ • وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ؛
و آن دو و قومشان را از اندوه بزرگ نجات دادیم! و آنها را یاری کردیم تا بر دشمنان خود پیروز شدند!»
ایمان گروهی از بنی‌اسرائیل عصر عیسی علیه‌السلام، زمینه ساز پیروزی آنان بر کفرپیشگان طایفه خویش:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُونوا أَنصَارَ اللَّهِ كَمَا قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوَارِيِّينَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللَّهِ فَآَمَنَت طَّائِفَةٌ مِّن بَنِي إِسْرَائِيلَ وَكَفَرَت طَّائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آَمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِينَ؛
ای کسانی که ایمان آورده اید! یاوران
خدا باشید همان گونه که عیسی بن مریم به حواریون گفت: چه کسانی در راه خدا یاوران من هستند؟! حواریون گفتند: ما یاوران خدائیم در این هنگام گروهی از بنی‌اسرائیل ایمان آوردند و گروهی کافر شدند ما کسانی را که ایمان آورده بودند در برابر دشمنانشان تایید کردیم و سرانجام بر آنان پیروز شدند!»
پیروزی بنی‌اسرائیل بر
جباران سرزمین مقدس، در صورت
یورش بر آنان :
«وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ ... • يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الأَرْضَ المُقَدَّسَةَ ... • قَالَ رَجُلاَنِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُواْ عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ...؛
(به یاد آورید) هنگامی را که موسی به قوم خود گفت... ای قوم! به سرزمین مقدسی که خداوند برای شما مقرر داشته، وارد شوید... (ولی) دو نفر از مردانی که از خدا می ترسیدند، و خداوند به آنها،
نعمت (
عقل و ایمان و شهامت) داده بود، گفتند: شما وارد دروازه
شهر آنان شوید! هنگامی که وارد شدید، پیروز خواهید شد....»
صبر و مقاومت بنی‌اسرائیل در برابر ستمگریهای
فرعون، عامل تحقق وعده الهی در پیروزی آنان بر فرعون:
«وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُواْ يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُواْ وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ
يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُواْ يَعْرِشُونَ؛
و مشرقها و مغربهای پر برکت
زمین را به آن قوم به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم و وعده نیک پروردگارت بر بنی‌اسرائیل، بخاطر صبر و استقامتی که به خرج دادند، تحقق یافت و آنچه فرعون و فرعونیان (از کاخهای مجلل) می ساختند، و آنچه از باغهای داربست دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم!»
پیروزی بنی‌اسرائیل بر دشمنانشان، در سایه رهبری موسی و هارون علیهماالسلام:
۱. «قَالَ سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَنَجْعَلُ لَكُمَا سُلْطَانًا فَلَا يَصِلُونَ إِلَيْكُمَا بِآيَاتِنَا أَنتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَكُمَا الْغَالِبُونَ؛
بزودی بازوان تو را بوسیله برادرت محکم (و نیرومند) می کنیم، و برای شما سلطه و برتری قرار می دهیم و به برکت آیات ما، بر شما دست نمی یابند شما و پیروانتان پیروزید!»
۲. «وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ • وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ؛
ما به موسی و هارون نعمت بخشیدیم. و آنها را یاری کردیم تا بر دشمنان خود پیروز شدند!»
منشا پیروزی بنی‌اسرائیل عبارتند از:
خداوند، منشا پیروزی بنی‌اسرائیلل بر فرعونیان:
۱. «وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُواْ يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُواْ وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ
يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُواْ يَعْرِشُونَ؛
و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قوم به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم و وعده نیک پروردگارت بر بنی‌اسرائیل، بخاطر صبر و استقامتی که به خرج دادند، تحقق یافت و آنچه فرعون و فرعونیان (از کاخهای مجلل) می ساختند، و آنچه از باغهای داربست دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم!»
۲. «وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ • وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ؛
و آن دو و قومشان را از اندوه بزرگ نجات دادیم! و آنها را یاری کردیم تا بر دشمنان خود پیروز شدند!»
اراده الهی نسبت به پیروزی بنی‌اسرائیل بر فرعون و فرعونیان و حاکمیت بر سرزمین آنان:
«وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ • وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِي فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُم مَّا كَانُوا يَحْذَرُونَ؛
ما می خواهیم بر
مستضعفان زمین
منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم! و حکومتشان را در زمین پابرجا سازیم و به فرعون و هامان و لشکریانشان، آنچه را از آنها (بنی‌اسرائیل) بیم داشتند نشان دهیم!»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۳۴۴، برگرفته از مقاله «پیروزی بنی‌اسرائیل».
