تبر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَبْر (به فتح تاء و سکون باء) و
تَبَر (به فتح تاء و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای هلاک شدن و نابود گشتن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند:
تَبار (به فتح تاء)
اسم مصدر و به معنای هلاکت؛
مُتَبَّر (به ضم میم و فتح تاء و تشدید و فتح باء) به معنای نابود شونده و
تَتْبیر (به فتح تاء اوّل و سکون تاء دوم) به معنای نابود کردن به طور کامل است.
تَبْر و
تَبَر (بر وزن فَلْس و فَرَس) هلاک شدن و نابود گشتن است.
ناگفته نماند:
راغب تبر را
متعدی گفته و گوید: «تَبَرَهُ و تَبَّرَهُ» هر دو به یک معنی است،
قاموس نیز چنین گفته است.
ولی در
اقرب الموارد «تَبَرَ» از باب نَصَرَ یَنْصُرُ و عَلِمَ یَعْلَمُ،
لازم و به معنی هلاک شدن و «تَبَّرَ» از
باب تفعیل متعدی و به معنی هلاک کردن آمده است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند:
تَبار:
اسم مصدر و به معنی هلاکت است.
(وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ اِلَّا تَباراً) «و
ظالمان را جز نابودی میافزای».
مُتَبَّر: به معنی نابود شونده است.
(اِنَّ هؤُلاءِ مُتَبَّرٌ ما هُمْ فِیهِ) «حقّا آنچه اینان در آنند، نابود شونده است».
تَتْبیر: به معنی نابود کردن به طور کامل است.
(وَ کُلًّا ضَرَبْنا لَهُ الْاَمْثالَ وَ کُلًّا تَبَّرْنا تَتْبِیراً) «برای همه مثل‌ها را زدیم و همه را نابود کردیم، نابود کردن کامل».
اگر
ثلاثی و
مزید فیه این کلمه هر دو متعدی باشند لازم است بگوئیم تفعیل در اینجا از برای تکثیر است:
(وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً) «به هر چه غالب شدند به طور کامل نابودش کنند».
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "تبر"، ج۱، ص۲۶۴.
