• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هیئت افعال

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



هیئت افعال، شکل خاص در افعال، حاصل از شکل چینش حروف و حرکات اعرابی می‌باشد.



هیئت افعال، به معنای ترکیب و شکل خاص افعال است که از کنار هم قرار گرفتن حروف (چه حروف اصلی و چه زاید ) و حرکات اعرابی به وجود می‌آید.


فعل، از ماده و هیئت تشکیل شده است. ماده دارای معنای اسمی و هیئت دارای معنای حرفی می‌باشد. وضع ماده، شخصی، ولی وضع هیئت، نوعی است.


هیئت فعل بر ارتباط بین حدث (مدلول ماده) و فاعل دلالت می‌نماید، چه این ارتباط صدوری باشد مثل:«ضَرَب زید» که «ضرب» از «زید» صادر شده است و چه حلولی، مثل:«عَلِم زید» که «علم» در «زید» حلول نموده است.
بنابراین، هیئت بر ارتباط و نسبت دلالت می‌کند.
برخی مانند « شهید صدر » این نسبت را نسبت ناقصه می‌دانند.
برخی از متأخران اعتقاد دارند هیئت فعل بر نسبت و ارتباط دلالت می‌نماید، اما برای مفهوم ارتباط بین حدث و فاعل وضع نشده است بلکه از ارتباط خارجی میان حدث و فاعل حکایت می‌کند.
[۲] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج ۲، ص ۵۵۱.



در حروف ، این گونه نیست که ماده آن یک وضع، و هیئت آن وضع جدا ‌ ‌گانه ای داشته باشد؛ به خلاف افعال که ماده، یک وضع مستقل، و هیئت وضع دیگری دارد، اما در عین حال، ماده و هیئت در افعال به منزله دو لفظ نمی‌باشد؛ از این رو معنای فعل به صورت یک شیء واحد به ذهن انسان می‌آید و به صورت یک معنای واحد تصور می‌شود، اگر چه در تحلیل ذهنی دو معنا می‌باشد.
[۳] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج ۲، ص۵۵۴.



۱. صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج ۱، ص۳۰۷.    
۲. فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج ۲، ص ۵۵۱.
۳. فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج ۲، ص۵۵۴.
۴. صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج ۱، ص۸۴.    
۵. صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۱، ص۳۰۶.    
۶. نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج ۱، ص ۵۳.    
۷. نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج ۱، ص۱۰۰.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تهیه و تدوین از مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۹۱۲، برگرفته از مقاله «هیئت افعال».    




جعبه ابزار