هزء (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هُزْء (به ضم هاء و سکون زاء) و
هُزُو (به ضم‌هاء و زاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
مسخره کردن است.
یازده بار در
قرآن مجید آمده و همه مصدر به معنای
مفعول‌اند یعنی «مهزؤ به» و
مسخره شده که عبارت اخرای بی‌ارزش است.
مشتقات
هُزْء که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
تَسْتَهْزِؤُنَ (به فتح تاء، سکون سین و هاء) به معنای مسخره می‌کردید،
هُزُواً (به ضم هاء و زاء) به معنای استهزاء کردن،
یَسْتَهْزِئُ (به فتح یاء، تاء و سکون سین) به معنای مسخره می‌کند،
الْمُسْتَهْزِئِینَ (به ضم میم، سکون هاء و کسر زاء) به معنای مسخره کنندگان است.
هُزْء و
هُزُو به معنای
مسخره کردن است که حکایت از استخفاف
مسخره شده دارد.
به مواردی از
هُزْء و
هُزُو که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(قُلْ اَ بِاللَّهِ وَ آیاتِهِ وَ رَسُولِهِ کُنْتُمْ تَسْتَهْزِؤُنَ) «بگو آیا به خدا و آیاتش و رسولش
مسخره و
شوخی می‌کردید؟!»
(وَ لا تَتَّخِذُوا آیاتِ اللَّهِ هُزُواً) ( و با اين كارها آيات خدا را به استهزا نگيريد.)
(اللَّهُ یَسْتَهْزِئُ بِهِمْ) (
خداوند آنان را استهزا مى‌كند.)
راجع به
(یَسْتَهْزِئُ) که نسبت آن به خدا داده شده است.
(ما شرّ استهزاكنندگان را از تو دفع خواهيم كرد.)
آیه ما قبل این است
(فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ اَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ) (آن‌چه را مأموريت دارى، آشكار ساز؛ و از مشركان روى گردان و به آن‌ها اعتنا نكن.)
(اِنَّا کَفَیْناکَ) یعنی آن‌چه را که امر می‌شوی آشکار کن و از
مشرکان روی گردان زیرا که ما از تو
مسخره کنندگان را کفایت کردیم (به تو نتوانند آزاری رسانند) معلوم می‌شود که عدّه‌ای با نفوذ از مشرکان آن جناب را
مسخره می‌کرده‌اند که
خداوند در قبال آن‌ها به آن حضرت تامین داده است.
در
تفسیر عیاشی نقل کرده: آن‌ها پنج نفر از قریش بودند:
ولید بن مغیره مخزومی،
عاص بن وائل سهمی، حارث بن حنظله،
اسود بن عبد یغوث، اسود بن مطلب بن اسد. چون خدا فرمود:
(اِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ) آن حضرت دانست که خدا خوارشان کرده است و خدا آن‌ها را به مرگ خوار کننده از بین برد.
در
مجمع سوّمی را حرث بن قیس نقل کرده و آن‌گاه کیفیت نابودی‌شان را حکایت نموده است.
این واژه یازده بار در
قرآن کریم آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «هزء»، ج۷، ص۱۵۴.
