گزارش خطا
برای مشاهده معنا و شرح هر کلمه، بر روی آن کلیک کنید.
اخلاقية ، اقتصادية
وَ مِنْ وَصِيَّة لَهُ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ)
از وصیت های آن حضرت است
كانَ يَكْتُبُها لِمَنْ يَسْتَعْمِلُهُ عَلَى الصَّدَقاتِ. وَ اِنَّما ذَكَرْنا هُنا جُمَلاً مِنْها لِيُعْلَمَ بِها اَنَّهُ (عَليه‌السَّلامُ) كانَ يُقيمُ عِمادَ الْحَقِّ، وَ يَشْرَعُ اَمْثِلَةَ الْعَدْلِ فى صَغيرِ الاُْمُورِ وَ كَبيرِها، وَ دَقيقِها وَ جَليلِها.
به کسی که مأمور جمع آوری زکات از طرف حضرت می شد، ما قسمتی از این وصیت رااینجا آوردیم تا معلوم شود امام هماره ستون حق را برپا می داشت، و در امور کوچک و بزرگ، و ظاهر و باطن نمونه های عدالت را می افراشت.
۱. الجباة و الاخلاق الاجتماعية
«انْطَلِقْ عَلَى تَقْوَى اللهِ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ،»۱بر مبنای تقوای خداوندی که یکتا و بی شریک است حرکت کن،
«وَ لاَ تُرَوِّعَنَّ مُسْلِماً»۲مسلمانی را به وحشت نینداز،
«وَ لاَ تَجْتَازَنَّ (تحتازنّ) عَلَيْهِ كَارِهاً،»۳و بدون رضای او بر وی گذر مکن،
«وَ لاَ تَأْخُذَنَّ مِنْهُ أَكْثَرَ مِنْ حَقِّ اللهِ فِي مَالِهِ،»۴و اضافه تر از حقّی که خداوند در مالش قرار داده از او نگیر.
«فَإِذَا قَدِمْتَ عَلَى الْحَيِّ»۵چون به قبیله ای رسیدی
«فَانْزِلْ بِمَائِهِمْ مِنْ غَيْرِ أَنْ تُخَالِطَ أَبْيَاتَهُمْ،»۶در منطقه آب آنان درآی و به خانه هایشان مرو،
«ثُمَّ امْضِ إِلَيْهِمْ بِالسَّكِينَةِ وَ الْوَقَارِ;»۷با آرامش و وقار به جانب آنان برو
«حَتَّى تَقُومَ بَيْنَهُمْ،»۸تا در میانشان قرار گیری،
«فَتُسَلِّمَ عَلَيْهِمْ،»۹و به آنان سلام کن،
«وَ لاَ تُخْدِجْ بِالتَّحِيَّةِ لَهُمْ،»۱۰و در تحیّت به ایشان کوتاهی مکن،
«ثُمَّ تَقُولَ: عِبَادَ اللهِ،»۱۱بگو: بندگان خدا!
«أَرْسَلَنِي إِلَيْكُمْ وَلِيُّ اللهِ وَ خَلِيفَتُهُ،»۱۲ولی‌ّ و خلیفه خدا مرا به سوی شما فرستاده،
«لاِخُذَ مِنْكُمْ حَقَّ اللهِ فِي أَمْوَالِكُمْ،»۱۳تا حق خدا را که در اموال شما نهفته از شما بگیرم،
«فَهَلْ لِلّهِ فِي أَمْوَالِكُمْ مِنْ حَقٍّ فَتُؤَدُّوهُ إِلَى وَلِيِّهِ.»۱۴آیا در اموال شما خداوند را حقّـی هست تـا آن را به ولی‌ّ او ادا کنیـد؟
«فَإِنْ قَالَ قَائِلٌ: لاَ،»۱۵اگر کسی گفت: حقّی نیست،
«فَلاَ تُرَاجِعْهُ،»۱۶به او مراجعه مکن.
«وَ إِنْ أَنْعَمَ لَكَ مُنْعِمٌ»۱۷و اگر کسی گفت: هست،
«فَانْطَلِقْ مَعَهُ»۱۸همراهش برو
«مِنْ غَيْرِ أَنْ تُخِيفَهُ أَوْ تُوعِدَهُ أَوْ تَعْسِفَهُ أَوْ تُرْهِقَهُ.»۱۹بدون اینکه او را به وحشت اندازی یا تهدید کنی یا قرین سختی و فشار نمایی،
«فَخُذْ مَا أَعْطَاكَ مِنْ ذَهَب أَوْ فِضَّة،»۲۰و آنچه از طلا و نقره به عنوان زکات می دهد بگیر.
«فَإِنْ كَانَ لَهُ مَاشِيَةٌ أَوْ إِبِلٌ فَلاَ تَدْخُلْهَا إِلاَّ بِإِذْنِهِ،»۲۱اگر برای او گاو و گوسپند و شتر باشد بدون اجازه اش کنار حیوانات مرو،
«فَإِنَّ أَكْثَرَهَا لَهُ.»۲۲چرا که بیشتر آنها مال اوست.
«فَإِذَا أَتَيْتَهَا فَلاَ تَدْخُلْ عَلَيْهَا دُخُولَ مُتَسَلِّط (متسلط) عَلَيْهِ»۲۳وقتی نزد چهارپایان رسیدی نه مانند مالکی که بر آنها سلطه دارد به آنها نظر کن،
«وَ لاَ عَنِيف بِهِ.»۲۴و نه مثل کسی که بر او سختگیری نماید،
«وَ لاَ تُنَفِّرَنَّ بَهِيمَةً وَ لاَ تُفْزِعَنَّهَا،»۲۵چهارپایان را رم مده و به وحشت مینداز،
«وَ لاَ تَسُوءَنَّ صَاحِبَهَا فِيهَا،»۲۶و مالکش را به خاطر آنها ناراحت مکن.
«وَ اصْدَعِ الْمَالَ صَدْعَيْنِ،»۲۷حیوانات را دو دسته قرار داده،
«ثُمَّ خَيِّرْهُ،»۲۸سپس صاحبش را آزاد بگذار،
«فَإِذَا اخْتَارَ فَلاَ تَعْرِضَنَّ لِمَا اخْتَارَهُ.»۲۹هر قسمت را پذیرفت تو هم بپذیر و بر او ایراد مگیر،
«ثُمَّ اصْدَعِ الْباقيَ صَدْعَيْنِ،»۳۰سپس باقیمانده را دو قسمت کن،
«ثُمَّ خَيِّرْهُ،»۳۱و باز مالکش را آزاد بگذار،
«فَاذا اخْتارَ فَلا تَعْرِضَنَّ لِما اخْتارَهُ»۳۲او هر دسته را اختیار کرد متعرضش مشو.
«فَلاَ تَزَالُ كَذلِكَ حَتَّى يَبْقَى مَا فِيهِ وَفَاءٌ لِحَقِّ اللهِ فِي مَالِهِ;»۳۳پیوسته این تقسیم کردن را ادامه بده تا به اندازه حقی که از خداوند در مال اوست بماند،
«فَاقْبِضْ حَقَّ اللهِ مِنْهُ.»۳۴سپس حق خدا را از او دریافت دار.
«فَإِنِ اسْتَقَالَكَ فَأَقِلْهُ،»۳۵و اگر به هم خوردن آن تقسیم را درخواست کرد بپذیر،
«ثُمَّ اخْلِطْهُمَا»۳۶و دو قسمت را یکی کن،
«ثُمَّ اصْنَعْ مِثْلَ الَّذِي صَنَعْتَ أَوَّلا»۳۷دوباره برنامه تقسیم را از سر بگیر،
«حَتَّى تَأْخُذَ حَقَّ اللهِ فِي مَالِهِ.»۳۸تا حق خدا را از مال او دریافت داری.
«وَ لاَ تَأْخُذَنَّ عَوْداً وَ لاَ هَرِمَةً وَ لاَ مَكْسُورَةً وَ لاَ مَهْلُوسَةً، وَ لاَ ذَاتَ عَوَار،»۳۹شتر پیر و از پاافتاده و دست و پا شکسته و بیـمار و
مسلول و عیب دار را به عنـوان زکات قبـول مکن.
«وَ لاَ تَأْمَنَنَّ عَلَيْهَا إِلاَّ مَنْ تَثِقُ بِدِينِهِ،»۴۰غیر از کسی را که به او اعتماد داری بر آنها امین قرار مده،
«رَافِقاً بِمَالِ الْمُسْلِمِينَ،»۴۱امینی که نسبت به اموال مسلمانان درستکار باشد،
«حَتَّى يُوَصِّلَهُ إِلَى وَلِيِّهِمْ،»۴۲تا جایی که آن اموال را به حاکم مسلمانان برساند
«فَيَقْسِمَهُ بَيْنَهُمْ.»۴۳و حاکم هم بین مردم پخش کند.
۲. حماية حقوق الحيوانات
«وَ لاَ تُوَكِّلْ بِهَا إِلاَّ نَاصِحاً شَفِيقاً وَ أَمِيناً حَفِيظاً،»۴۴جز خیرخواه و مهربان و امین و حافظْ چوپانی بر حیوانات مگمار،
«غَيْرَ مُعْنِف وَ لاَ مُجْحِف،»۴۵که با حیوانات درشتی نکند و آنها را به جبر و مشقّت نراند،
«وَ لاَ مُلْغِب وَ لاَ مُتْعِب.»۴۶و نرنجانده و خسته ننماید.
«ثُمَّ احْدُرْ إِلَيْنَا مَا اجْتَمَعَ عِنْدَكَ»۴۷هر آنچه نزد تو جمع شد به سرعت به سوی ما فرست
«نُصَيِّرْهُ حَيْثُ أَمَرَ اللهُ بِهِ،»۴۸تا آن را در محلی که خدا دستور داده مصرف کنیم.
«فَإِذَا أَخَذَهَا أَمِينُكَ فَأَوْعِزْ إِلَيْهِ،»۴۹وقتی آن اموال را به امین سپردی به او سفارش کن
«أَلاَّ يَحُولَ بَيْنَ نَاقَة وَ بَيْنَ فَصِيلِهَا،»۵۰بین شتر و بچّه شیرخواره اش فاصله نیندازد،
«وَ لاَ يَمْصُرَ لَبَنَهَا فَيَضُرَّ ذلِكَ بِوَلَدِهَا;»۵۱و آن قدر شیرش را ندوشد که به بچّه او زیان رسد،
«وَ لاَ يَجْهَدَ نَّهَارُ كُوباً،»۵۲شتر را با سواری گرفتن خسته و درمانده نکند،
«وَ لْيَعْدِلْ بَيْنَ صَوَاحِبَاتِهَا فِي ذلِكَ وَ بَيْنَهَا،»۵۳و در دوشیدن شیر و سواری گرفتن بین آن شتر و شترهای دیگر مساوات را رعایت نماید،
«وَ لْيُرَفِّهْ عَلَى اللاَّغِبِ،»۵۴باید زمینه استراحت حیوان خسته را فراهم کند،
«وَ لْيَسْتَأْنِ بِالنَّقِبِ وَ الظَّالِعِ،»۵۵و آن شتری را که به پایش آسیب رسیده و از حرکت ناتوان شده آرام و آهسته براند،
«وَ لْيُورِدْهَا مَا تَمُرُّبِهِ مِنَ الْغُدُرِ،»۵۶و آنها را به آبگاههایی که شتران بر آن عبور می کنند وارد سازد،
«وَ لاَ يَعْدِلْ بِهَا عَنْ نَبْتِ الاَْرْضِ إِلَى جَوَادِّ الطُّرُقِ،»۵۷و از کناره راههای علف دار به به جاده های بی گیاه نبرد،
«وَ لْيُرَوِّحْهَا فِي السَّاعَاتِ،»۵۸و ساعاتی به آنان استراحت دهد،
«وَ لُْيمْهِلْهَا عِنْدَ النِّطَافِ وَ الاَْعْشَابِ.»۵۹و باید آنها را کنار آبهای کم و گیاهان بیابان واگذارد،
«حَتَّى تَأْتِيَنَا بِإِذْنِ اللهِ بُدَّناً مُنْقِيَات،»۶۰تا به اذن حق چاق و استخوان دار و پر مغز نزد ما آیند،
«غَيْرَ مُتْعَبَات وَ لاَ مَجْهُودَات،»۶۱نه رنجیده و خسته،
«لِنَقْسِمَهَا عَلَى كِتَابِ اللهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ (صَلَّى‌اللّهُ‌عَلَيْهِ‌وَ‌آلِهِ)»۶۲تا آنها را به فرمان قرآن و روش پیامبر (صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله) تقسیم کنیم،
«فَإِنَّ ذلِكَ أَعْظَمُ لاَِجْرِكَ،»۶۳که این عمل باعث بزرگی اجر توست،
«وَ أَقْرَبُ لِرُشْدِكَ،»۶۴و به رشد و هدایتت نزدیک تر است،
«إِنْ شَاءَ اللهُ.»۶۵اگـر خـدا بخواهد.
