• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَعین (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مَعين:(ذاتِ قَرارٍ وَ مَعينٍ)
«مَعين» از مادّه‌ «معن» (بر وزن شأن) به معناى جريان آب است، بنابراين‌ «ماء معين» به معناى آب جارى است. بعضى نيز آن را از مادّه «عین» يعنى آبى كه ظاهر است و با چشم ديده مى‌شود دانسته‌اند. كه در صورت اول، ميم جزء كلمه است و بر وزن «فعيل» است و در صورت دوم، ميم زائده است و بر وزن «مفعول» مى‌باشد (مانند مبيع).
بر اين اساس يا «مَعِيْن» از مادّه‌ «معن» (بر وزن صحن) به معناى جارى است، اشاره به اين كه: در آن‌جا چشمه‌هايى از شراب طهور در جريان است كه هر لحظه پيمانه‌ها را از آن پر مى‌كنند و گرداگرد بهشتيان مى‌گردانند، چنان نيست كه اين شراب طهور پايان گيرد، و يا براى تهيه آن نياز به زحمت و درد و رنجى باشد، يا كهنه و خراب و فاسد شود.
و يا از «عین» گرفته شده، و «ميم» آن زائده است، و به معناى آبى است كه، با چشم ديده مى‌شود، هر چند جارى نباشد. ولى، بيشتر مفسران آن را به همان معناى آب جارى تفسير كرده‌اند.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با مَعين:

۱.۱ - آیه ۵۰ سوره مؤمنون

(وَ جَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَ أُمَّهُ آيَةً وَ آوَيْنَاهُمَا إِلَى رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَ مَعِينٍ)
(و ما فرزند مریم عیسی‌ و مادرش را نشانه‌اى قرار داديم؛ و آنها را در سرزمين مرتفعى كه داراى امنیّت و آب روان بود جاى داديم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ربوة به معناى مكان و بلند و هموار و وسيع است، و كلمه معين به معناى آب جارى است. و معناى آيه اين است كه ما عيسى بن مريم و مادرش را آيتى قرار داديم كه دلالت بر ربوبیت ما مى‌كند، و ما آن دو را در مكانى مرتفع، و هموار، و وسيع جاى داديم كه در آن آبى جارى هست. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۲ - آیه ۴۵ سوره صافات

(يُطَافُ عَلَيْهِم بِكَأْسٍ مِن مَّعِينٍ)
(و گرداگردشان قدح‌هاى لبريز از شراب طهور را مى‌گردانند)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه معين در نوشيدنی‌ها به معناى آن نوشيدنى است كه از پشت ظرف ديده شود، (مانند آب و شرابى كه در ظرف بلورين باشد)، و اين كلمه از ماده عين مشتق شده، وقتى مى‌گويند: عان الماء معنايش اين است كه: آب ظاهر گشت و روى زمين جريان يافت، و مراد از كاس معين زلال بودن آب و يا شراب است، و به همين جهت دنبالش فرمود: بيضاء. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۳ - آیه ۱۸ سوره واقعه

(بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَكَأْسٍ مِّن مَّعِينٍ) (با قدح‌ها و كوزه‌ها و جام‌هايى لبريز از شراب طهور.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از معين خمر معين است، يعنى شرابى كه پيش روى آدمى جريان داشته باشد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۴ - آیه ۳۰ سوره ملک

(قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرًا فَمَن يَأْتِيكُم بِمَاء مَّعِينٍ) (بگو: «به من خبر دهيد اگر آب‌هاى سرزمين شما در زمين فرو رود، چه كسى آب جارى و گوارا در دسترس شما قرار مى‌دهد؟!»)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه غور به معناى فرو رفتن آب در زمين است، و منظور از اين مصدر اسم فاعل- غائر- است، و كلمه معين به معناى آب جارى در روى زمين است. و معناى آيه اين است كه: مرا خبر دهيد اگر آب شما به زمين فرو رود، و روى زمين آبى نماند، چه كسى است كه در روى زمين برايتان آب جارى سازد؟ (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )


۱. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۵۰.    
۲. صافات/سوره۳۷، آیه۴۵.    
۳. واقعه/سوره۵۶، آیه۱۸.    
۴. ملک/سوره۶۷، آیه۳۰.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۹۹.    
۶. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۸۶.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۲۷۴.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۶۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۲۲۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۳۶۶.    
۱۱. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۵۰.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴۵.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۶.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۵.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۵۴.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۷۲.    
۱۷. صافات/سوره۳۷، آیه۴۵.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴۷.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۲۰۶.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۳۷.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۴۸۱.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۹۲.    
۲۳. واقعه/سوره۵۶، آیه۱۸.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۵.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۱۰.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۲۲.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۴۴.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۲۷.    
۲۹. ملک/سوره۶۷، آیه۳۰.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۶۴.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۶۱۲.    
۳۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۳۶۵.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۲۰۰.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۹۵.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه‌، بر گرفته از مقاله «مَعین»، ص۵۴۰.    






جعبه ابزار