معن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَعْن (به فتح میم و سکون عین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای جارى شدن است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه،
مَعِين ( به فتح میم و کسر عین) به معنای آب جارى است.
اَمْعانَ (به فتح همزه و سکون میم) به معنى مبالغه می‌آید. این کلمه دو بار در نهج البلاغه آمده است.
مَعْن (مثل عقل) به معنای جارى شدن است: «مَعَنَ الماءُ مَعْناً: سال»
اَمْعانَ به معنى مبالغه آيد: «امْعَنَ فى الطلب: بالغ فيهِ»
و
مَعِين به معنای آب جارى است.
حضرت علی (علیه‌السّلام) در تخدير از كبر فرموده:
«أَلاَ وَ قدْ أَمْعَنْتُمْ فِي الْبَغْيِ، وَ أَفْسَدْتُمْ فِي الاَْرْضِ، مُصَارَحَةً لله بِالمُنَاصَبَةِ» «بدانيد كه در ظلم مبالغه و افراط گرديد و در زمين فساد به وجود آورديد براى غلبه بر خدا (نعوذ باللّه)»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت درباره خودش فرموده:
«وَ لاََدَعَنَّ مُقْلَتِي كَعَيْنِ مَاء، نَضَبَ مَعِينُهَا مُسْتَفْرِغَةً دُمُوعَهَا » «معين» به معنای آب جارى است. يعنى: «چشم خود را براى گريه رها مى‌كنم كه مانند چشمه آبى باشد كه آب جارى آن فرو رفته است.»
(شرح‌های نامه:
)
این کلمه دو بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «معن»، ج۲، ص۹۸۴.
