منهاج الفقاهة للروحانی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب " منهاج الفقاهة، التعليق على مكاسب الشيخ الأعظم" تأليف آيت الله
سید محمد صادق حسینی روحانی در
فقه معاملات
و شرح مباحث«
کتاب المکاسب »
شیخ اعظم مرتضی انصاری در شش مجلد است. مستندات روايى كتاب در پاورقى آمده
و در پايان هر مجلد فهرست تفصيلى مباحث
و عناوين كتاب ارائه گرديده است.
نگارنده با هدف برطرف كردن پيچيدگى الفاظ
و اصطلاحات فقهى
و اصولى كتاب
مکاسب ، شرح مبسوط مباحث مربوط به معاطات، بيع
و خيارات را به طورى كه مورد استفاده عموم طلاب حوزه‌هاى علميه قرار گيرد، ارائه كرده است.
شيوه ارائه مطالب در كتاب حاضر نقلى
و استدلالى است
و در ابتداى صفحات عبارات« كتاب المكاسب»
و در ذيل، شرح
و تعليقه آن آمده است.
در جلد اول ضمن تعريف مكاسب
و اقسام آن به بحث درباره
مکاسب محرّمه پرداخته شده
و انواع كسب‌هاى حرام
و حکم شرعى آنها
و استثناهاى آنها مورد بحث
و بررسى فقهى قرار گرفته است. نگارنده به معناى حرمت
اکتساب اشاره كرده
و حرمت معامله را موجب فساد آن نمى‌داند.
در ادامه وى به انواع خريد
و فروش‌هاى
حرام مانند حرمت خريد
و فروش شراب، بول
انسان و شتر، گوشت حيوان حرام گوشت، عذره انسان
و حيوان، خون، منى، مردار، سگ، خوك
و ساير اشيائى كه ذاتشان نجس شده مانند مايعاتى كه به نجاست آلوده شدهاند
و خريد
و فروش
آلات لهو و لعب،
آلات قمار ،
آلات موسیقی حرام( غنا)، حرمت غش در معامله، حرمت تدليس ماشطه( زينت كردن زنان زشت)، حرمت خريد
و فروش سلاح به دشمنان
اسلام ، حرمت تصويرگرى اشياء روح‌دار، حرمت تنجيم، حرمت
سحر و جادو
و حرمت
رشوه اشاره كرده
و موارد جواز
و استثناى برخى از مكاسب محرمه را بررسى نموده است.
وى در جلد دوم به بحث درباره حرمت
غیبت و اين‌كه غيبت از
گناهان کبیره است پرداخته
و موارد استثناى غيبت را بيان مى‌نمايد. حرمت كذب، جواز
توریه ، حرمت لهو
و لعب، حرمت كمك به ظالمين، حرمت قبول
ولایت ظالم مگر از روى
اکراه و اجبار، حرمت هجو مؤمن، حرمت خريد
و فروش قرآن
و حكم اموال مجهول‌المالك
و مصرف آن از ديگر مباحث مطرح شده در مجلد دوم است.
در جلد سوم مباحث فقهى مربوط به
بیع بيان شده است. نگارنده ابتدا به تعريف بيع
و مقوّمات آن پرداخته; آنگاه ضمن تعريف معاطات
و شرايط آن به بيان فرق بين بيع
و معاطات و صحت معاطات در خريد
و فروش‌هاى رايج امروز مى‌پردازد. وى دلايل صحت معامله معاطاتى، يعنى بدون
انعقاد عقد
و خواندن صيغه
ایجاب و قبول را بررسى مى‌نمايد
و جريان معاطات در عقود
و ايقاعات را شرح مى‌كند. شرايط عقد بيع
و خصوصيات الفاظ عقد مانند: خواندن صيغه ايجاب
و قبول
و عربی بودن صيغه، احكام صحت
و فساد عقد
و مسئله
ضمان در صورت، صحت
و فساد
عقد بيع
و شرايط متعاقدين در عقد بيع مانند عقل،
بلوغ و اختیار ، از ديگر مندرجات جلد سوم مى‌باشد.
در جلد چهارم به احكام
و فروعات فقهى بيع فضولى
و موارد صحت
و سقم اين نوع بيع
و شرايط مجيز
و مجاز در
عقد فضولی مورد بحث
و بررسى قرار گرفته
و به تناسب مبحث عقد بيع فضولى بحث ولايت در بيع
و شرايط ولىّ
و صورت‌هاى گوناگون ولايت در عقد بيع نيز مطرح شده است.
در جلد پنجم ادامه شروط متعاقدين در بيع مانند قدرت بر
تسلیم عوض
و معوض بيان شده
و احكام فقهى بيع مكيل
و موزون
و احكام وكالت
و اجازه در بيع بر طبق مبناى اصاله اللزوم در بيع مورد بررسى فقهى قرار مى‌گيرد. در ادامه، احكام مربوط به
خیار مانند
خيار مجلس،
خيار حيوان،
خيار شرط،
خيار غبن
و موارد سقوط انواع
خيار به صورت مبسوط بيان مى‌شود.
در جلد ششم
و آخرين جلد نيز ادامه احكام
و فروعات فقهى
خيار مانند
خيار رؤيت،
خیار تأخیر و مسقطات آنها، احكام
ارش ( خسارت تلف مبيع
و معيوب كردن آن)
و موجبات
و مسقطات ارش، احكام
فسخ معامله به واسطه شروط فاسد، عقد
و احكام مربوط به نقد
و نسيه بيان شده است.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
