مفهوم حصر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دلالت التزامی جمله
حصر بر نفی طبیعت حکم از غیر محصور را مفهوم حصر گویند.
یکی از اقسام
مفهوم مخالف «مفهوم حصر» بوده و به معنای دلالت التزامی جمله حصر بر نفی طبیعت
حکم از غیر محصور است؛ برای مثال، در «جاء القوم الا زیدا» طبیعت حکم آمدن از زید نفی شده است.
اسباب و ادوات حصر مختلف است مانند:
استثنا که با ادات الا و انما و بل صورت می‌گیرد؛ مثل استثنا در: (لا اله الا الله)
و (انما الهکم الله واحد)
که
مفهوم دو
آیه این است که خدایی غیر از
الله نیست.
و مانند: هیئت‌های دلالت کننده بر حصر که در
علم بلاغت از آنها به تفصیل بحث شده است، از آن جمله، مقدم شدن مفعول، مانند: (ایاک نعبد وایاک نستعین)
که «ایاک» مفعول و بر دیگر ارکان
جمله فعلیه مقدم شده است. مفهوم آیه این است که غیر از تو را نمی‌پرستیم و از غیر تو کمک نمی‌خواهیم.
و مقدم شدن مسند الیه معرف به لام جنس، مثل: «العالم محمد».
مفهوم مخالف .
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مفهوم حصر».
