مفهوم ارث
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ارث ،
انتقال قهری مال و غیر آن از شخص در گذشته (متوفّا) به دیگری است.
حروف اصلی این
واژه ، «ورث» است. ارث و تراث،
مصدر ثلاثی مجرّد هستند و افزون بر معنای
مصدری، به‌معنای
اسم مفعول نیز به‌کار می‌روند.
میراث مفهوم اسم مفعولی دارد و به چیزی که به ارث برده شود، گفته می‌شود. گروهی از لغویان، برای واژه ارث معنایی ذکر نکرده‌اند
که بیان‌گر روشنی مفهوم آن است.
همه لغویان،
کاربرد ارث را در انتقال
مال حقیقت می‌دانند؛
ولی در
حقیقت یا
مجاز بودن استعمال این واژه در انتقال غیر مال بر یک رأی نیستند.
کاربرد مشتقّات این واژه، به‌ویژه در قرآن، در غیر دارایی شایع است تا آن‌جا که گفته‌اند این معنای مجازی به جهت فراوانی کاربرد، همانند معنای حقیقی شده است.
به شخصی که چیزی به او منتقل می‌شود،
وارث ، و شخصی که از او منتقل شده، موروث و مورّث اطلاق می‌شود و چون لازمه این انتقال، وجود و بقای وارث و
میراث است، به نظر می‌رسد که تعریف ارث به بقیّه، و وارث، به باقی و...
تعریف به لازم معنا‌باشد.
ارث در
اصطلاح فقیهان استحقاق شخصی، بر دارایی دیگری به نَسَب یا سَبَب
است؛ ولی بیش‌تر فقیهان برای آن معنای اصطلاحی ذکر نکرده‌اند که خود گویای تقارب معنای اصطلاحی و لغوی است.
مشتقّات ارث ۳۵ بار در
قرآن آمده است و واژه‌های دیگری مانند «تَرَک» و مشتقّاتش ۱۴ بار، «نصیب» ۴بار، «کلاله» دو بار، و «قسمت» یک‌بار درباره آن به‌کار رفته‌اند.
آیات مورد نظر، گستره‌ای فراتر از بیان
احکام فقهی ارث و ویژگی‌های آن در
اسلام داشته، به بیان وراثت
خداوند یا به ارث بردن
بهشت و
کتاب آسمانی و غیر آن نیز پرداخته‌اند.
دائرة‌المعارف قرآن کریم، مقاله ارث.
