مراقد اهل البیت فی القاهرة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مراقد اهل البیت فی القاهره»، اثر
ابوالبرکات زکی الدین محمد زکی ابراهیم، کتابی است به
زبان عربی که به معرفی آرامگاه‌های آن دسته از
ذریه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که در
مصر واقع شده می‌پردازد.
کتاب؛ مشتمل بر مقدمه چاپ نخست و نیز مقدمه چاپ‌های بعدی کتاب و سیزده باب و یک خاتمه و ملحقات می‌باشد.
مولف در باب نخست کتاب با اشاره به
خصومت نواصب نسبت به
اهل بیت علیه‌السّلام و انکار فضائل ایشان، به نقل
حدیث شریف ثقلین پرداخته و آن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
وی ابتدا به نقل دو
حدیث مشهور که از
اهل سنت روایت شده می‌پردازد. در این دو حدیث از
سنت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به عنوان ثقل دوم در کنار
قرآن کریم نام برده شده و سپس به نقل حدیث مشهور ثقلین از طرق متعددی می‌پردازد که در آنها از
اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به عنوان عدل [[قرآن
مولف همچنین در ادامه با این ادعا که این حدیث شریف به صورت
متواتر روایت شده به برخی کسانی- از جمله بسیاری از
صحابه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم - که این حدیث را روایت نموده‌اند، اشاره می‌کند.
سخن درباره جایگاه اهل بیت و حقوق ایشان از جمله مطالبی است که در این باب مورد بررسی قرار گرفته و
آیات و روایاتی در این زمینه مورد استدلال قرار گرفته است.
پس از نقل مطالب پیش گفته، مولف با تاسف از دشمنی و
عناد ابن تیمیه نسبت به اهل بیت یاد کرده است و از موضع وی مبنی بر ضعیف بودن روایاتی که درباره
استحباب زیارت قبر نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم توسط شماری از
علمای اهل سنت روایت شده انتقاد می‌کند.
در ادامه این باب، مراد از اهل بیت و نیز
اصحاب کساء بیان گردیده و از لزوم
مودت اهل بیت و
حرمت دشمنی با ایشان سخن گفته شده است.
باب دوم کتاب، به معرفی
امام علی علیه‌السّلام و
حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیهم و
امام حسن علیه‌السّلام و
امام حسین علیه‌السّلام اختصاص یافته و
کنیه و
القاب ایشان معرفی و مختصری از
زندگی نامه آنان آمده است.
باب سوم، به معرفی به
مقام راس الحسین علیه‌السّلام در
قاهره اختصاص یافته و مولف با استناد به دیدگاه مورخان و نیز بر اساس کتاب‌هایی که در موضوع
سیره نگاشته شده، اثبات می‌کند که این مقام در قاهره واقع شده است. وی همچنین شهادت عده‌ای از عدول
علما مبنی بر مدفون گشتن
سر مبارک امام حسین علیه‌السّلام در قاهره را نقل می‌کند.
باب چهارم، به معرفی
مرقد زینب کبری سلام‌الله‌علیهم و چند بانوی دیگر که زینب نام دارند، اختصاص یافته است. در این باب مولف به گوشه‌ای از زندگانی زینب کبری سلام‌الله‌علیهم اشاره کرده و یادآور شده که پس از مراجعت حضرت از
شام به
مدینه، به ناچار و به توصیه اهل بیت، حضرت سلام‌الله‌علیهم مدینه را به قصد مصر ترک گفت و در آن جا اقامت گزید. ایشان در اوائل
شعبان سال ۶۱ ق. به همراه فاطمه و سکینه و علی-
فرزندان امام حسین علیه‌السّلام - با استقبال پرشور مصری‌ها به بلبیس وارد شد و در همانجا
وفات یافت و مدفون گردید. مولف برای اثبات این مطلب، مقاله‌ای را که توسط استاد حسن قاسم در مجلة الاسلام در این رابطه مننشر ساخته نقل می‌کند.
بانوان دیگری که در این باب به معرفی ایشان پرداخته شده عبارتند از:
زینب وسطی،
خواهر زینب کبری سلام‌الله‌علیهم که در
بقیع مدفون است.
زینب صغری؛ معروف به
زینب بنت علی که در
قریه راویه
دمشق مدفون گردیده است.
زینب دختر عبدالله محض که
فاطمه نبویه مشهور است و در قاهره مدفون است.
زینب دختر
موسی بن جعفر علیه‌السّلام و....
باب پنجم، به معرفی دو بانوی بزرگوار به نام
نفیسه صغری و
نفیسه کبری اختصاص یافته است.
نفیسه صغری دختر
حسن الانور بن
زید الابلج بن
الامام الحسن علیه‌السّلام بن
علی علیه‌السّلام که در قاهره مدفون است. مولف به شرح حالی کوتاه از ایشان بسنده کرده و ایشان را مشهورترین شخصیت اهل بیت پس از زینب کبری سلام‌الله‌علیهم می‌داند.
نفیسه کبری دختر
زید ابلج و
نوه امام مجتبی علیه‌السّلام که در واقع
عمه نفیسه صغری می‌باشد. این بانوی بزرگوار همسر
ولید بن
عبدالملک بن
مروان بوده است که در زمان انتصاب عبدالملک به عنوان والی مصر، به همراه وی بدان جا رفت؛ اما پس از
غصب مقام
خلافت توسط وی و مشاهده رفتار زشت او، از وی
طلاق گرفت و در مصر وفات یافت و مدفون گردید.
باب ششم، به معرفی دو بانو که سکینه نام داشته و در قاهره مدفون گردیده‌اند، اختصاص یافته است:
سکینه کبری دختر امام حسین علیه‌السّلام که نام اصلی ایشان آمنه و مادر گرامیشان
رباب بنت امرء القیس بوده است. مولف در این باب به برخی دعاوی سخیف که از طرف
دشمنان اهل بیت درباره ایشان شده است، پاسخ می‌گوید.
سکینه صغری دختر
امام زین العابدین علیه‌السّلام که در مصر دار دنیا را وداع گفت؛ در حالی که همسری اختیار نکرده بود.
باب هفتم، به معرفی بانوانی که رقیه نام داشته‌اند، اختصاص یافته است.
رقیه دختر
امام رضا علیه‌السّلام که در جوار
مقبره سکینه کبری مدفون گردیده که بسیاری گمان می‌برند، وی رقیه خواهر زینب کبری سلام‌الله‌علیهم است؛ در حالی که به گفته مولف،
مقبره این بانو در دمشق واقع شده است و مرقد رقیه دختر زید ابلج نیز در بقیع قرار دارد.
باب هشتم، به معرفی بانوانی از اهل بیت که فاطمه نام داشته‌اند، اختصاص یافته است:
فاطمه دختر امام حسین علیه‌السّلام که مادرش‌ام
اسحاق تمیمی دختر
طلحة بن عبدالله است. وی به همراه عمه گرامی اش زینب کبری به مصر وارد شد و در سال ۱۱۰ ق. در مصر وفات یافته، مدفون گردید.
فاطمه دختر محمد بن
اسماعیل بن
جعفر الصادق علیه‌السّلام ، فاطمه دختر احمد بن اسماعیل بن محمد بن جعفر الصادق علیه‌السّلام ، فاطمه دختر قاسم بن
محمد بن جعفر الصادق علیه‌السّلام،
فاطمه محضیه یا زینب دختر عبدالله محض و....
باب نهم، به معرفی دو بانو به نام آمنه اختصاص یافته است:
آمنه دختر
موسی بن جعفر علیه‌السّلام و آمنه دختر
عبدالله بن حسین علیه‌السّلام .
همچنین دراین باب به معرفی دو بانو از فرزندان
امام صادق علیه‌السّلام که در وقت فراغت خویش
تلاوت قرآن می‌نمودند، پرداخته شده و از مدفن سه سر از سرهای مبارک بزرگان اهل بیت که به مصر وارد شده‌اند، نام برده شده است.
باب دهم، به معرفی برخی از اشراف و اعیان از اهل بیت علیه‌السّلام که در مصر مدفون‌اند، اختصاص یافته است که عبارتند از: سید حسن انور پدر سیده نفیسه و پسر زید ابلج، سید محمد انور، یحیی بن قاسم الطیب بن محمد مامون بن جعفر الصادق علیه‌السّلام و....
باب یازدهم، به معرفی مراقد
سادات طباطبایی؛ همچون علی بن حسن بن طباطبا، احمد بن علی بن
حسن طباطبا و... و نیز
سادات وفائیه اختصاص یافته است.
باب دوازدهم، به معرفی برخی از فرزندان امام صادق علیه‌السّلام که در مصر مدفون گردیده‌اند، اختصاص یافته و از کسانی چون:
عائشه دختر امام صادق علیه‌السّلام ، آمنه دختر موسی بن جعفر علیه‌السّلام ، قاسم طیب از نوادگان امام صادق و.... نام برده شده است.
در باب سیزدهم، درباره منصب نقابت اشراف که از طرف
خلفای فاطمی به
سادات اعطا گردید و نیز از اختصاص سادات به پوشیدن
عمامه سبز سخن به میان آمده است.
در ادامه رساله‌ای به کتاب حاضر ملحق گردیده که مولف در آن به بررسی احکام
زیارت قبور مومنین پرداخته است. این رساله ناظر به شبهاتی است که
ابن تیمیه درباره
جواز زیارت قبور ایراد کرده است.
همچنین کتابی با عنوان «
حیاة الارواح بعد الموت» به قلم نویسنده به کتاب حاضر ضمیمه گردیده که در آن به بیان حقیقت
مرگ، تفاوت مردگان و زندگان،
حیات برزخی ارواح، اسرار
عالم برزخ و... پرداخته شده است.
ضمیمه سوم کتاب به شرح حالی کوتاه از مولف کتاب اختصاص یافته است.
کتاب؛ مشتمل بر پاورقی‌های محقق؛
محیی الدین حسین یوسف الاسنوی، که از شاگردان مولف است و نیز فهرست مطالب می‌باشد.
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
