محمد و انبیاء (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پیامبر صلیالله
علیهوآله از ماجراها و سرگذشت انبیاء پیشین آگاه می‌شدند. در این مقاله آیات مرتبط با محمد صلیالله
علیهوآله و انبیاء علیهم
السلام معرفی می‌شوند.
خداوند، بيان‌كننده داستانهاى انبياى گذشته براى
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ كُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُلِ ....
آرامش خاطر پيامبر صلیالله
علیهوآله و استوارى
قلب او، هدف از بيان
سرگذشت انبيا براى آن حضرت:
وَ كُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَكَ ....
پيامبر صلیالله
علیهوآله مأمور بيان سرگذشت
حضرت داود علیه‌السلام از طريق
وحی:
اصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ ....
پيامبر صلیالله
علیهوآله موظف به پيروى از
هدایت پيامبران:
أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَكَّلْنا بِها قَوْماً لَيْسُوا بِها بِكافِرِينَ أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ
عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرى لِلْعالَمِينَ.
آگاهی يافتن پيامبر صلیالله
علیهوآله با وحى، از حقايق نهفته داستان
زکریّا علیه‌السلام:
ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ.
آگاهى پيامبر صلیالله
علیهوآله با وحى، از حقايق نهفته تاريخ
مریم علیها‌السلام:
ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ.
بيان نمودن نداى خداوند به
موسی علیه‌السلام در
وادی طور، براى پيامبر صلیالله
علیهوآله جلوه
رحمت الهی بر آن حضرت:
۱. وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ....
۲. هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى إِذْ ناداهُ رَبُّهُ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً.
نمايان شدن
آتش و فراهم آمدن خلوتگاهى براى اعطاى
رسالت به موسى
عليه
السلام، حادثه‌اى پندآموز براى پيامبر صلیالله
علیهوآله:
وَ هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى إِذْ رَأى ناراً فَقالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْها بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدىً فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى إِنِّي أَنَا رَبُّكَ ... وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى كَذلِكَ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ ما قَدْ سَبَقَ وَ قَدْ آتَيْناكَ مِنْ لَدُنَّا ذِكْراً.
اطّلاعات دقيق پيامبر صلیالله
علیهوآله از جريان
بعثت موسی علیه‌السلام و
سخن گفتن خداوند با وى در طور، به رغم نبود آن حضرت، گواهى روشن بر رسالت الهى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنا إِلى مُوسَى الْأَمْرَ وَ ما كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ ... وَ ما كُنْتَ ثاوِياً فِي أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِنا وَ لكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ.
••• خداوند، تشريح‌كننده داستان
نوح علیه‌السلام بر پيامبر صلیالله
علیهوآله از راه وحى:
قِيلَ يا نُوحُ ... تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ....
••• آگاهى نداشتن پيامبر صلیالله
علیهوآله و مردم عصر بعثت از داستان نوح
عليه
السلام پيش از
نزول قرآن:
قِيلَ يا نُوحُ ... تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ‌هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ.
••• عدم آگاهى پيامبر صلیالله
علیهوآله از داستان
یوسف علیه‌السلام پيش از نزول قرآن:
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ.
••• آگاهى پيامبر صلیالله
علیهوآله از داستان
يوسف عليه
السلام به
وسيله وحى:
۱. نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ ....
۲. ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ وَ هُمْ يَمْكُرُونَ.
•••
سجده يازده
ستاره،
خورشید و
ماه در
عالم رؤیا براى
يوسف عليه
السلام، شايسته يادآورى از سوى رسول خدا صلیالله
علیهوآله:
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ ... إِذْ قالَ
يُوسُفُ لِأَبِيهِ يا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَباً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي ساجِدِينَ.
«اذ» ظرف براى عامل مقدّر «اذكر» است.
••• ياد
ابراهیم علیه‌السلام صدّيق و پيامبر الهى در قرآن، وظيفه الهى بر عهده حضرت محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِبْراهِيمَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا.
•• پيامبر صلیالله
علیهوآله مكلّف به ياد ابراهيم
عليه
السلام بنده خاص خداوند:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهِيمَ ....
••• يادآورى ماجراى
میزبانی ابراهیم علیه‌السلام از
فرشتگان و
بشارت آنها به پسرى دانا براى او، درسى آموزنده و عبرت‌آور براى محمّد صلیالله
علیهوآله و ديگران:
هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ الْمُكْرَمِينَ إِذْ دَخَلُوا
عَلَيْهِ .... وَ بَشَّرُوهُ بِغُلامٍ عَلِيمٍ.
ذاريات (۵۱) ۲۴ و ۲۵ و ۲۸
••• يادآورى
اقتدار،
بصیرت،
خلوص و
برگزیدگی ابراهيم
عليه
السلام، در ميان نيكان، توصيه‌اى سازنده و درسى عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهِيمَ ... أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ... وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيارِ.
يادآورى صداقت كامل و نبوّت
ادریس علیه‌السلام در قرآن، تكليفى الهى براى پيامبر صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِدْرِيسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً ....
••• مكلّف بودن پيامبر صلیالله
علیهوآله به يادآورى
اسحاق علیه‌السلام بنده خاصّ خداوند:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ إِسْحاقَ ....
••• فرمان
خداوند به يادآورى اقتدار، بصيرت، خلوص و برگزيدگى اسحاق
عليه
السلام در ميان
نیکان:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ إِسْحاقَ ... أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ... وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيارِ.
••• سرگذشت
اسماعیل علیه‌السلام، تذكّرى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله و ديگران:
وَ اذْكُرْ إِسْماعِيلَ ... هذا ذِكْرٌ ....
••• يادآورى اسماعيل
عليه
السلام و
صدق وعده او، عبرتى سازنده براى محمّد صلیالله
علیهوآله و
تلاوت کنندگان قرآن:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ ....
••• عنايت خداوند به ياد محمّد صلیالله
علیهوآله از اسماعيل
عليه
السلام و نيك بودن وى:
وَ اذْكُرْ إِسْماعِيلَ ... وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ.
••• سرگذشت
الیسع علیه‌السلام، تذكّرى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله و ديگران:
وَ اذْكُرْ ... وَ الْيَسَعَ ... هذا ذِكْرٌ ....
••• عنايت خداوند به
نیکی و نيك بودن اليسع، توصيه‌اى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ ... وَ الْيَسَعَ ... وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ.
••• سرگذشت
ایّوب علیه‌السلام درس‌آموز و عبرت انگيز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ ....
••• بيان چگونگى درد و رنجهاى ايّوب
عليه
السلام در راستاى اجراى
رسالت خويش و حمايت خداوند از او، تسلّاى محمّد صلیالله
علیهوآله و درسى آموزنده براى آن حضرت:
وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ إِذْ نادى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ ارْكُضْ بِرِجْلِكَ هذا مُغْتَسَلٌ بارِدٌ وَ شَرابٌ وَ وَهَبْنا لَهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنَّا ....
•••
عبودیّت ایّوب علیه‌السلام مورد توجه خداوند و توصيه‌اى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ ...
بر اساس كلمه «عبدنا» است.
••• يادآورى ايّوب
عليه
السلام، موجب
تذکّر و
پند براى
خردمندان:
وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ .... وَ ذِكْرى لِأُولِي الْأَلْبابِ.
••• يادآورى
آزمایش و داورى
داود علیه‌السلام، درسى آموزنده و عبرت‌انگيز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ هَلْ أَتاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ .... فَاحْكُمْ بَيْنَنا بِالْحَقِ .... وَ ظَنَّ داوُدُ أَنَّما فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ ....
••• يادآورى از داود
عليه
السلام و
قدرت و توجّه فراوان او به خدا، عبرت و درسى براى محمّد صلیالله
علیهوآله و ديگران:
... وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ .
امر به «اذكر» براى اقتداو
الگو گرفتن است و نيز براى‌اينكه بيانگر
معجزه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله باشد.
••• پيامبر صلیالله
علیهوآله، موظّف به يادآورى
عبودیّت داود علیه‌السلام:
... وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ....
••• سرگذشت
ذوالکفل علیه‌السلام، تذكّرى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ ... وَ ذَا الْكِفْلِ ... هذا ذِكْرٌ ....
••• عنايت خداوند به ياد ذوالكفل
عليه
السلام و نيك بودن وى از سوى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ ... وَ ذَا الْكِفْلِ وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ.
••• سرگذشت
موسی علیه‌السلام قابل دقّت و مايه
عبرت، براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى.
••• يادآورى
رسالت موسی علیه‌السلام، مبنى بر
وحدانیّت خدا و
اقامه نماز براى ياد او و نزديكى
قیامت، توصيه‌اى آموزنده و عبرت‌آور براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ ....
••• يادآورى رسالت موسى
عليه
السلام و ابلاغ آن به
فرعون طغيانگر، مايه عبرت و توصيه‌اى سازنده براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى.
••• ياد موسى
عليه
السلام و قصّه
اخلاص او براى خداوند، تذكّرى عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً ....
يادآورى
هود علیه‌السلام برادر
قوم عاد و
انذار آن حضرت، سرگذشتى عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ أَخا عادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ ....
••• سرگذشت
یعقوب علیه‌السلام درسى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ يَعْقُوبَ ....
••• يادآورى از اقتدار،
بصیرت، خلوص و برگزيدگى يعقوب
عليه
السلام در ميان نيكان، توصيه‌اى سازنده و درسى عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ يَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ... وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيارِ.
•••
عبودیّت یعقوب علیه‌السلام، مورد توجّه خداوند و توصيه‌اى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلیالله
علیهوآله:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ يَعْقُوبَ ....
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۲۵۰، برگرفته از مقاله «محمد و انبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله».
