قصص (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قصص (قرآن)، یکی از
نام‌های قرآن را می‌گویند.
قصص (به فتح قاف)
مصدر و به معنای اقتصاص (
داستان سرایی ) و یکی از
نام‌های قرآن است.
بعضی از مترجمان، قصص (به فتح قاف و معنای مصدری) را با قصص (به کسر قاف، جمع قصه) که در
قرآن به کار نرفته است اشتباه گرفته و «احسن القصص» را که به معنای گزارش حال، ماجرا و سرگذشت واقعی است و با قصه‌های خیالی و تخیلی تفاوت بسیار دارد، به «بهترین قصه‌ها» ترجمه کرده‌اند.
در
آیه ۳
سوره یوسف آمده است: (نحن نقص علیک احسن القصص بما اوحینا الیک هذا القرآن)؛ «ما بهترین سرگذشت‌ها را از طریق این قرآن که به تو
وحی کردیم، برتو بازگو می‌کنیم».
دلیل نامگذاری قرآن به «قصص» این است که
قرآن اخبار و سرگذشت امت‌های پیشین را بازگو می‌کند.
به اعتقاد
امام خمینی قرآن کریم مشتمل بر قصه‌ها و نقل‌های تاریخی است، نکته مهم در این قصه‌گویی‌ها، گزیده‌گویی و بیان حکمت و نتیجه‌گیری‌های خاص در فاصله‌های داستان و قصه می‌باشد. امام خمینی با بیان اینکه قرآن مشتمل بر قصه و تاریخ است معتقد است که از مطالب مهم این صحیفه الهی، قصص انبیاء و حکماست و کیفیت تربیت آنها توسط حق‌تعالی و تربیت حق توسط انبیاء الهی می‌باشد در این قصص فوائد بی‌شمار و تعلیمات بسیار است و به‌قدری در این قصص قرآنی معارف الهی و تعلیمات و تربیت‌های ربوبی ذکر شده که
عقل را متحیر می‌کند
به باور ایشان بیان قصه و تاریخ، عامل مهم در تاثیر تعالیم تربیتی است. علاوه بر اصل سبک، برای تاثیرگذاری بر هر انسانی هم باید ملاحظات خاص داشت، بعضی با یک‌بار گفتن متحول شده و می‌فهمند بعضی با تکرار و بعضی هم نیازمند تغییر بیان در تکرارند. تکرار قصه‌ها شاهد صدق این ادعاست. در قرآن کریم اگر امری تکرار می‌شود برای آن است که در نفوس قاسیه تاثیری بگذارد و قلوب از آن موعظه بگیرند ازاین‌رو قرآن بیانات خود را به عبارات مختلفه و بیانات گوناگون گاهی در ضمن قصه و
حکایت و گاهی درضمن تاریخ و
امثال آن بیان می‌کند تا در
نفوس مختلف اثر بگذارد
به نظر امام خمینی نوع بیان این قصه‌ها به‌گونه‌ای است که افراد با سطوح معرفتی متفاوت، بهره‌های متفاوتی به‌قدر طاقت بشری و استعداد خود می‌برند و کسی محروم نمی‌ماند چنانچه ارباب معرفت و اصحاب سلوک بهره‌ای از قرآن دارند و کسان دیگر نصیبی دیگر دارند به این منوال، سایر قصص و
حکایات،
مثل قصه آدم و ابراهیم و موسی و یوسف و عیسی و ملاقات موسی و خضر استفاده اهل معارف و ریاضات و مجاهدات و دیگران، هر یک با دیگری فرق دارد.
احسن القصص (قرآن) .
•
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قصص (قرآن)». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.
