قاعده المُتَنَجِّسُ لایُطَهِّر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قاعدۀ المُتَنَجِّسُ لایُطَهر از قواعد فقهی به معنای اینکه چیزی که نجس شده است، پاک کننده نیست.
عنوان قاعده از قواعد اصطیادی است که در باب طهارت از آن سخن گفته‌اند.

---

شرط تطهیر اشیای نجس، پاک بودن چیزی است که در تطهیر آنها به کار می‌رود. به عنوان مثال، در تطهیر لباس با آب، پاک بودن آب شرط است، بنابراین با آب نجس نمی‌توان لباس نجس را تطهیر کرد.
قاعدۀ المتنجس لایطهّر اشاره به شرط یاد شده است، بنابراین، مفاد آن چنین خواهد بود که شیء نجس، شیء نجس دیگر را تطهیر نمی‌کند، بلکه لازم است تطهیر کننده خود پاک باشد.

۱.۱ - موارد نقض قاعده

در اینکه شرط حصول تطهیر، پاک بودن مُطهِّر است بحثی نیست، لیکن اشکالی در این مقام وجود دارد و آن نقض قاعده در مواردی است، از جمله:

---

عنوان قاعده در دلیلی عقلی یا نقلی نیامده است، بلکه از روایاتی گرفته شده که مفاد آنها عدم جواز استفاده از مایعات نجس است و نیز اجماعات ادعا شده در آن موارد است.
بعضی در ادلۀ قاعده خدشه کرده و آن را فاقد دلیل دانسته‌اند، زیرا دلیلی، خواه نصّ یا اجماع بر مفاد قاعده وجود ندارد، چنان‌که استقرا در موارد جزئی نیز برای اثبات مضمون کلی قاعده ثمربخش نیست، زیرا بعضی مطهِّرات به طهارت و نجاست متصف نمی‌شوند، مانند خورشید و کم شدن دو سوم از آب انگور. بعضی مطهِّرات نیز نجس شدن آنها در حال تطهیر معلوم است، مانند زمین، خاک و سنگ استنجا، چنان‌که بعضی دیگر نجس نشدنشان روشن است، مانند آب کثیر، جاری و آب استنجا و دیگر مطهِّرات محل نزاع است. بنابراین، تتبع و استقرا در این موارد بدون وجود دلیل خاص تعبدی، فایده‌ای ندارد.

---