فضائل القرآن (هروی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«فضائل القرآن» تالیف
ابو عبید القاسم بن سلام الهروی متوفای ۲۲۴ هجری قمری و
به زبان عربی است.
وی در محضر اساتیدی چون
اسماعیل بن جعفر ،
شریک بن عبدالله ،
اسماعیل بن عیاش ،
سفیان بن عینیة ،
عبدالله بن مبارک ،
محمد بن حسن شاگرد
ابو حنیفه و نیز
ابو یوسف یکی دیگر از شاگردان ابو حنیفه و... دانش اندوخت.
قرآن را بر
ابو الحسن کسائی ،
اسماعیل بن جعفر و
شجاع بن ابو نصر بلخی قرائت کرد و
علم لغت را
ابو عبیده و
ابو زید و گروهی دیگر فراگرفت. از وی
آثار فراوانی
به یادگار مانده است که از آن جمله‌اند: کتاب
الاموال ، کتاب
الغریب ، فضائل القرآن، کتاب
الناسخ و المنسوخ ، کتاب
المواعظ ،
معانی القرآن و غیره. «فضائل القرآن» ابو عبید از قدیمی‌ترین کتابها در زمینه فضائل القرآن است. نویسنده در این کتاب
به بیان روایاتی در باب فضیلت آموختن قرآن،
قرائت قرآن و گوش فرا دادن
به آن، فضیلت پیروی از قرآن و ثوابی که در متابعت آن و نیز عقابی که در تضییع آن وجود دارد، بزرگداشت
اهل قرآن و فضیلت دانش قرآن و تلاش در بدست آوردن آن،
فضیلت ختم قرآن ، برخی صفات و ویژگی‌های اخلاقی قاریان و حاملان قرآن از جمله
پرهیز از
اکتساب و
ارتزاق به وسیله قرآن، فضایل
سور و
آیات قرآن که در احادیث وارد شده است، جمع و تدوین قرآن و مواضع حروف و سور قرآن، حروف زایدی که
به سبب آنها خط قرآن مختلف می‌شود، روایاتی درباره نقصان و کاهش در آیات قرآن، حروف دوازده گانه قرآنی که
مصاحف اهل حجاز و
اهل عراق در آنها با یکدیگر
اختلاف دارند، قرائتهای مختلف و گوناگون،
استحباب قرائت قرآن با لحن عربی،
اولین و آخرین آیات نازله قرآن و نیز
سور مکی و
مدنی آن، نهی از
تاویل به رای قرآن، مسائلی درباره مصاحف و
کراهت یا
رخصت بیع و
شراء آنها و نیز
نقطه گذاری و تزیین مصاحف، می‌پردازد.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه از محقق و ۵ فصل که هرکدام دارای ابوابی است می‌باشد. در مقدمه
به معرفی مؤلف، آثار وی، معرفی راوی روایات «فضائل القرآن» یعنی
علی بن عبد العزیز و توثیق وی، اقداماتی که محقق در پژوهش این
اثر به عمل آورده و... پرداخته شده است.
در این مقدمه از
کتابت قرآن کریم به عنوان سنتی نبوی یاد شده و تفاوت مابین جمع و تدوین
ابو بکر با جمع و تدوین
عثمان بیان و درباره
قرائات سبع و نیز مراد از «احرف سبعه» مطالبی بیان شده است. فصول پنج گانه کتاب عبارتند از: ۱- قضایایی درباره فضل قرآن و
استماع آن و عمل
به آن. ۲- فضایل آیات و سوره‌های قرآن در احادیث ۳- آداب قراء قرآن و حاملان آن ۴- مسائلی درباره مصاحف و کراهت یا جواز بیع و شراء آنها، نقطه گذاری و تفسیر آنها و نیز تزیین مصاحف ۵- قرائات مختلف در قرآن. در پایان فهرست مصادر و منابعی که در تحقیق اثر از آنها بهره گرفته شده و نیز فهرست آیات قرآنی و فهرست
احادیث نبوی و آثار و همچنین فهرست موضوعات کتاب آمده است.
کتاب تالیف ابو عبید القاسم بن سلام الهروی است. این کتاب توسط آقای
وهبی سلیمان غاوجی مورد
تحقیق و پژوهش قرار گرفته و تعلیقاتی برآن افزوده گشته است. کتاب در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۲۸۰ صفحه نخستین بار در
سال ۱۴۲۶ ه- ۲۰۰۵ م از سوی انتشارات «دار الکتب العلمیة» بیروت منتشر شده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
