غٰافِلاٰتِ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غٰافِلاٰتِ:(يَرْمونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ) «غٰافِلاٰتِ» از مادّه
غَفْلَت (به فتح غین و لام) به معنای بى‌خبران است.
اين
آیه به مجازات شديد
تهمت زنندگان به نواميس مردم مى‌پردازد و درباره متهم ساختن زنان پاک‌دامن با
ایمان قاطعانه مى‌گويد: «كسانى كه زنان پاک‌دامن و بى‌خبر (از هرگونه آلودگى) و مؤمن را متهم مى‌سازند در
دنیا و
آخرت از
رحمت الهى دورند...» با توجه به آيه مورد بحث، در واقع سه صفت براى اين زنان
ذکر شده كه هركدام دليلى است بر اهميّت ظلمى كه بر آن‌ها از طريق تهمت وارد مى‌شود: محصنات (زنان پاک‌دامن). غافلات (دور از هرگونه آلودگى) و مؤمنات (زنان با ايمان) و به اين ترتيب نشان مى‌دهد كه تا چه حدّ نسبت ناروا دادن به اين افراد، ظالمانه و ناجوانمردانه و در خور
عذاب عظیم است.
به موردی از کاربرد «غٰافِلاٰتِ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنَّ الَّذينَ يَرْمونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنوا في الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظيمٌ) «كسانى كه زنان پاک‌دامن و بى‌خبر از هرگونه آلودگى و مؤمن را متهم مى‌سازند، در دنيا و آخرت از
رحمت الهى دور شدند و عذاب سختى براى آن‌هاست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: اين‌كه از مؤمنات سه
صفت را بر شمرده، به منظور دلالت بر
عظمت معصیت بوده، چون صفت
شوهر داشتن و
عفت و غفلت و ايمان هر يک
سبب تامى هستند براى اين‌كه نسبت
زنا را
ظلم، و نسبت دهنده را ظالم و متهم بى‌گناه را مظلوم جلوه دهند، تا چه رسد به اين‌كه همه آن صفات با هم جمع باشند، يعنى
زن متهم به زنا، هم شوهردار باشد، هم عفيف، هم باايمان، و هم غافل از چنين نسبت كه در اين صورت نسبت زنا به او دادن ظلمى بزرگ‌تر، و گناهى عظيم‌تر خواهد بود، و كيفرش
لعنت در دنيا و آخرت، و عذاب عظيم خواهد بود، ولى اين آيه شريفه هر چند كه در جمله آيات
افک نازل شده باشد مضمونش عام است، و تنها مربوط به خصوص داستان افک به خانواده
رسالت نيست، هر چند كه سبب نزولش آن داستان باشد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غافلات»، ج۳، ص ۳۳۹.
