غَرْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَرْس (به فتح غین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای کاشتن و کاشته شده است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
• غَراس (به فتح غین) به معنای نهال است.
• مَغرَس (به فتح میم و راء) به محلّ کاشته شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
اهل‌بیت و ... از این واژه استفاده نموده است.
غَرْس به معنای کاشتن و کاشته شده کاشتن و کاشته شده، اسم و مصدر هر دو آمده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره اهل‌بیت فرموده است:
«إِنَّ الاَْئِمَّةَ مِنْ قُرَيش غُرِسوا في هذا الْبَطْنِ مِنْ هاشِم، لا تَصْلُحُ عَلَى سِواهُمْ، وَ لا تَصْلُحُ الْوُلاةُ مِنْ غَيْرِهمْ.» «
امامان و پيشوايان از
قریش هستند و درخت وجودشان در سرزمين وجود اين تيره از
بنی هاشم غرس شده است. اين مقام درخور ديگران نيست و رهبران ديگر شايستگى اين مقام را ندارند.»
یعنی امامان در این بطن از هاشم کاشته شده‌اند، منظور حضرت از «هذا البطن» خودش می‌باشد.
چنانکه در «امم- امام» گفته‌ایم.
در
خطبه ۱۵۴ فرموده است:
«فَما طابَ سَقْيُهُ طابَ غَرْسُهُ.» «آن‌چه آبياريش پاكيزه باشد، غرس و نشاى آن پاكيزه.»
منظور از غرس معنای مصدری است.
غراس به معنای
نهال است.
«الغراس: ما یغرس» در
نامه ۲۴ درباره
موقوفات خود فرموده است:
«أَلاّ يَبيعَ مِنْ أَولادِ نَخيلَ هذِهِ الْقُرَى حَتَّى تُشْكِلَ أَرْضُها غِراساً.» یعنی «متولی (
امام حسن (علیه‌السلام)) از
نهال‌های این قریه‌ها چیزی نفروشد تا مشتبه شود زمین آنها از لحاظ
نهال.»
یعنی آنقدر
نهال بروید تا به نظر نگاه‌کننده چنان آید که این آن زمین نیست.
مغرس: محلّ کاشته شدن به
ابن عباس نوشته است:
«وَ اعْلَمْ أَنَّ الْبَصْرَةَ مَهْبِطُ إِبْليسَ، وَ مَغْرِسُ الْفِتَنِ.» «بدان «
بصره» (امروز) جايگاه
ابلیس است و محلّ كشت‌زار
فتنه.»
که در «بصر» گذشت.
مواردی از این ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غرس»، ج۲، ص۷۷۹.
