عَزْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَزْر (بر وزن فلس، به فتح عین و سکون زاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای یاری است.
تعزیر هم به همان معنا است، هرچند برخی از
لغت‌شناسان تعزیر را به معنای نصرت توام با تعظیم معنا کرده‌اند و برخی نیز تعظیم و توقیر را از جمله معانی آن شمرده‌اند، برخی دیگر گفته‌اند اصل تعزیر به معنی ردّ و منع است.
عَزْر به معنای یاری است، همچنین است تعزیر. در
اقرب الموارد آمده: «عَزَّرَ فُلَاناً: اَعَانَهُ- عَزَّرَ زیدا: اعانه و قوّاه و نصره بلسانه و سیفه».
راغب اصفهانی گوید: تعزیر نصرت توام با تعظیم است. و تعزیر (تنبیه مجرم) را از آن جهت تعزیر گویند که آن تادیب است و تادیب یاری کردن بر مجرم است.
در
الصحاح و
قاموس المحیط نیز تعظیم و توقیر را از جمله معانی آن شمرده است.
به نظر
مجمع البیان و
النهایه: اصل تعزیر به معنی ردّ و منع است و چون دشمن کسی را ردّ و منع کنیم او را یاری و توقیر کرده‌ایم.
(لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُعَزِّرُوهُ) «تا به
خدا و رسولش
ایمان بیاورید و رسولش را یاری کنید.»
در مجمع البیان ذیل آیه
(وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ) (...و به پيامبران من ايمان بياوريد و آنها را يارى كنيد...)
نصرت و تعظیم نقل کرده است.
در آیه
(فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ...) (...كسانى كه به او ايمان آوردند، و حمايت و ياريش كردند...)
به قرینه «نَصَرُوهُ» باید به معنی تعظیم باشد.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عَزْر»، ج۴، ص۳۳۷-۳۳۸.
