علف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علف، خوراک بعضی چارپایان، مانند
اسب،
الاغ،
گاو و
گوسفند می‌باشد.
از آن در بابهای
طهارت ،
صلات ،
زکات ،
انفال ،
حج ،
ودیعه ،
اجاره ،
نکاح ،
اطعمه و
اشربه و
لقطه سخن گفته‌اند.
چنانچه
بره و
بزغاله قبل از
علف خوار شدن بمیرند، پنیرمایه درون شکم آن‌ها
حلال و
پاک است و تنها ظاهر آن باید
آب کشیده شود.
بر
بادیه نشینانی که برای تأمین آب و علف
چارپایان خویش پیوسته در حال جابه جایی اند، حکم
مسافر بار نمی‌شود؛ از این رو،
نمازشان تمام و
روزه شان صحیح است
سجده بر خوردنیها جایز نیست؛ لیکن بر علوفه
حیوان صحیح است.
شرط تعلّق
زکات به
انعام ثلاث (انعام ثلاث) چریدن آن‌ها در طول سال از علف
بیابان و
مراتع طبیعی است (چریدن). بنابر این، به حیوانی که در بخشی از سال از علف فراهم آمده
تغذیه می‌کند، زکات تعلق نمی‌گیرد
علف چراگاههای عمومی و
طبیعی (
چراگاه )
ملک کسی نیست و استفاده از آن برای عموم جایز است
.
توانایی بر تأمین علوفه
چارپا در سفر
حج در صورت استفاده از چارپا به عنوان مرکب جزء
نفقه حج است؛ از این رو، با ناتوانی از تهیه آن
استطاعت حاصل نمی‌شود و حج واجب نخواهد بود.
کندن
گیاه و علف
حرم حرام است؛ جز اذخر که بر محرم
مستحب است مقداری از آن را بکند و بجود.
البته رها کردن حیوان و چریدن آن از علف حرم جایز است.
بر
سفر کننده با چارپا مستحب است هنگام رسیدن به سرزمین سر سبز و علف زار، از شتاب خود بکاهد و بر چارپا آسان گیرد تا از علفها بخورد، چنان که مستحب است در بیابان بی آب و علف با شتاب حرکت کند و نیز مستحب است هنگام استراحت در سفر پیش از پرداختن به
خوراک خود، به حیوان آب و علف دهد.
بر کسی که حیوانی را نزد دیگری به
ودیعه گذارده، واجب است آب و علف آن را تأمین کند؛ خواه
مالک به آن امر کرده باشد یا نه و اگر مالک او را از علف دادن به حیوان نهی کند، قبول آن جایز نیست؛ بلکه واجب است به حیوان علف دهد؛ لیکن چنانچه ترک کند و حیوان بر اثر آن بمیرد،
ضمانی متوجه او نیست؛ هرچند مرتکب
گناه شده است.
بر
اجاره کننده حیوان واجب است آن را علوفه دهد و در صورت کوتاهی و
تلف شدن حیوان،
ضامن است.
به قول برخی، اجاره چراگاه برای علف آن جایز است.
تهیه علوفه حیوان محترمی که انسان‌آن را نگهداری می‌کند، واجب است.
گوشت و
شیر حیوان حلال گوشتی که به خوردن
مدفوع انسان عادت کرده
حرام و
مدفوع و
ادرار آن
نجس است با منع حیوان از خوردن مدفوع و خوراندن علف پاک به آن تا زمانی معیّن،
استبرا حاصل می‌شود. در مدت زمان استبرا اختلاف است. قول مشهور، چهل روز برای
شتر ، بیست روز برای
گاو و ده روز برای
گوسفند است .
شتری که بر اثر ابتلا به بیماری یا شکستگی اعضا و مانند آن از سوی صاحبش رها شده است، در صورتی که سرزمین رها شده برای استفاده و ادامه حیات حیوان، بی آب و علف باشد، گرفتن حیوان به
قول مشهور جایز است و گیرنده مالک آن می‌شود، بدون آن‌که ضمانی متوجه او باشد؛ اما اگر منطقه‌ای که حیوان در آن رها شده، دارای آب و علف و یا حیوان سالم باشد، هرچند در بیابان بی آب و علف رها شده باشد گرفتن آن جایز نیست و در صورت گرفتن، گیرنده ضامن است
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۴۵۰، برگرفته از مقاله«علف».
