عذاب مقیم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُقیم و عَذابٌ مُّقيمٌ: (وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذَابٌ مُّقيمٌ) اسم فاعل به معنی
«دائم و برپادارنده» و عذاب مقیم، عذاب دائم و جاودان را گویند که این گونه
عذاب در آیه مورد بحث شامل گروه عصیانگر و
لجوج قوم نوح شده است.
به موردی از کاربرد
عَذابٌ مُقیم در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن يَأْتيهِ عَذَابٌ يُخْزيهِ وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذَابٌ مُّقيمٌ) (به زودى خواهيد دانست چه كسى عذاب رسوا كننده به سراغش خواهد آمد، و عذاب ابدى بر او وارد خواهد شد!»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
مراد از عذاب مقيم در جمله
(وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذابٌ مُقِيم) عذاب آتش در
آخرت است كه عذابى است ثابت و دائمى، دليل بر گفتار ما نيز كه گفتيم عذاب اول دنيوى و عذاب دوم اخروى است، مقابله‌اى است كه در اين دو واقع شده، و كلمه عذاب- به صورت
نکره يعنى بدون الف و لام در عبارت- تكرار شده و اولى توصيف به
اخزاء و دومى به
اقامه شده است.
عذاب مقیم، عذاب دائم و جاودان را گویند که این گونه عذاب در آیه مورد بحث شامل گروه عصیانگر و
لجوج قوم نوح شده است، زیرا آنها باید
مجازات می‌شدند، مجازاتی که جهان از لوث وجود آنها پاک شود و
مؤمنان را برای همیشه از چنگالشان رها سازد، این بود که این
قوم ستمگر براثر طوفان از بین رفتند و به علاوه مجازات جاودان دامن آنها را خواهد گرفت، چنان که
آیه می‌فرماید: «به زودی خواهید دانست چه کسی عذاب خوارکننده به سراغش خواهد آمد و مجازات جاودان بر او وارد خواهد شد»
(وَ یَحِلُّ عَلَیْهِ عَذٰابٌ مُقیمٌ) اشاره به این که اگرچه مزاحمت‌های شما نسبت به ما عذاب دردناکی است، ولی اولا ما در تحمل این شداید سربلندیم و ثانیاً اینها هرچه باشد زودگذر است، اما مجازات الهی هم خوارکننده است و هم پایان‌ناپذیر و این دو با هم قابل مقایسه نیست.
از آیه فوق به خوبی استفاده می‌شود که عذاب‌های الهی جنبه انتقامی ندارد، بلکه به خاطر تصفیه نوع بشر و از میان رفتن آنها که شایسته حیات نیستند و باقی ماندن صالحان صورت می‌گیرد. به این معنی که یک
قوم مستکبر و فاسد که هیچ امید به
ایمان آنها نیست از نظر نظام آفرینش حق حیات ندارند و باید از میان بروند و گرفتار عذاب دائم شوند و
قوم نوح چنین بودند.
جمله «عذاب مقیم» علاوه بر آیه مورد بحث در چند آیه دیگر آمده است، از جمله،
سوره مائده آیه ۳۷،
توبه ۶۸ ،
زمر ۴۰ و
شوری ۴۵
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مقیم و عذاب مقیم»، ج۳، ص۷۹۸-۷۹۹.
