• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صُحُف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صُحُف (به ضم صاد و حاء) از واژگان نهج البلاغه و جمع صَحيفَه (به فتح صاد و فاء و کسر حاء) است به معنای چیز گسترده مثل صورت انسان و صحیفه‌ای که در آن می‌نویسند؛ بدين جهت قرآن مجید را مُصْحَف (به ضم میم و سکون صاد و فتح حاء) گفته‌اند.
اين كلمه دوبار بيش‌تر در «نهج البلاغه» نيامده است.



صُحُف (مثل عنق) جمع صَحيفَه به معنای چیز گسترده مثل صورت انسان و صحیفه‌ای است که در آن می‌نویسند.
«الصَحیفَةُ: قِرطاسٍ مَکتُوبٌ فیهِ.»
بدین جهت قرآن مجید را مُصْحَف گفته‌اند.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - مُصْحَفُ - حکمت ۳۹۹ (چشم و قلب)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۳۹۹ فرموده است:
«الْقَلْبُ مُصْحَفُ الْبَصَرِ»
يعنى «آنچه چشم مى‌بيند در قلب نوشته مى‌شود.»


۲.۲ - الْمَصاحِفَ - خطبه ۱۲۱ (محاجّه با خوارج)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در وقت محاجّه با خوارج فرمود:
«أَلَمْ تَقولوا عِنْدَ رَفْعِهِمُ الْمَصاحِفَ - حيلَةً وَ غيلَةً وَ مَكْراً وَ خَديعَةً ـ : إِخْوانُنا وَ أَهْلُ دَعْوَتِنا، اسْتَقالونا وَ اسْتَراحوا إِلى كِتابِ اللهِ سُبْحانَهُ فالرّأْیُ الْقَبولُ مِنْهُمْ وَ التَّنْفيسُ‌ عَنْهُمْ؟ فَقُلْتُ لَكُمْ: هذا أَمْرٌ ظاهِرُهُ إيمانٌ وَ باطِنُهُ عُدْوانٌ.»
«آنگاه كه اهل شام قرآن‌ها را بلند كردند از روى حیله و مکر، آيا نگفتيد كه برادران ما هستند به كتاب خدا روى آورده‌اند بهتر است كه از آن‌ها قبول كنيم ولى من گفتم: كه اين امر ظاهرش ایمان است و باطنش دشمنی و عدوان



این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳۰.    
۲. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۳، ص۱۲۰.    
۳. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۷۷.    
۴. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۷۷.    
۵. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۵، ص۷۷.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۷۸، حکمت ۳۹۹.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۵۱، حکمت ۴۰۹.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۴۸، حکمت ۴۰۹.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۳۹، حکمت ۴۰۹.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۶.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۴۶.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۳۲۰.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۸۹.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۴۶.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۷۷، خطبه ۱۲۱.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۲، خطبه ۱۱۸.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۷۸، خطبه ۱۲۲.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۵، خطبه ۱۲۲.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۵.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۶-۲۱۸.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۲۳۱-۲۳۲.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۴۴.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۹۷.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۷۸، حکمت ۳۹۹.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۷۷، خطبه ۱۲۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صحف»، ج۲، ص۶۳۰.    






جعبه ابزار