صَید (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَید:
(مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ) صَید: مصدر و به معناى «شكار كردن» است.
به موردی از کاربرد
صَید در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللّهُ بِشَيْءٍ مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللّهُ مَن يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ) (اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد!
خداوند شما را با شكارهايى كه در حال
احرام به شما نزديک مى‌شوند، به طورى كه دست‌ها و نيزه‌هايتان به آن مى‌رسد، مى‌آزمايد؛ تا مشخص كند چه كسى با ايمان به
غیب از خدا مى‌ترسد و هر كس بعد از آن
تجاوز كند، مجازات دردناكى خواهد داشت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
بلاء به معناى امتحان و آزمايش است. لام قسم و نون مشدد هر دو براى تاكيدند و اين‌كه فرمود:
(بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ) مى‌خواهد ناچيزى و بى‌مقدارى شكار را تلقين كند، تا مخاطب را در انتهاى از نهيى كه در آيه بعدى است و دست‌برداريش از سود ناچيز آن، كمک كند.
و اين‌كه فرمود:
(تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ) مى‌خواهد به شكار از جهت آسانى و دشوارى تعميم دهد، يعنى چه آن شكار آسان بدست آيد مانند جوجه‌هاى مرغ، بره‌هاى وحشى و تخم مرغ‌هاى وحشى كه با دست و به آسانى صيد مى‌شوند. چه به دشوارى بدست آيد مانند حيوانات وحشى بزرگ كه عادتا جز بوسيله سلاح شكار نمى‌شود. و ظاهر آيه و سياقش اين است كه مقدمه است براى حكم مشددى كه در آيه دومى است.
آيه مورد بحث ناظر به يكى از احكام
عمره و
حج يعنى مسئله شكار حيوانات صحرايى و دريايى در حال احرام مى‌باشد. اين مسئله اشاره به جريانى است كه
مسلمانان در سال «
حدیبیه» با آن روبرو بودند، مى‌فرمايد:
«اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خداوند شما را با چيزى از شكار مى‌آزمايد، شكارهايى كه به قدرى به شما نزديک مى‌شوند كه حتى با نيزه و دست مى‌توانيد آن‌ها را شكار كنيد...»
از تعبير آيه چنين استفاده مى‌شود كه مى‌خواسته به عنوان يک پيش‌بينى مردم را از جريانى كه در پيش داشتند، آگاه سازد و نيز معلوم مى‌شود كه وجود اين‌همه شكار در دسترس مردم آن‌جا يک امر بى‌سابقه بوده است و اين يک نوع آزمايش الهى براى مسلمانان محسوب مى‌شده، مخصوصا با توجه به نيازى كه آن‌ها به تهيّه غذا از گوشت حيوانات داشته‌اند.
ممكن است بعضى تصور كنند كه صيد و شكار شامل حيوانات حرام‌گوشت نمى‌شود در حالى كه چنين نيست، زيرا شكار حيوانات به منظورهاى مختلف انجام مى‌گردد، گاهى به منظور استفاده از گوشت و گاهى پوست و گاهى براى رفع مزاحمت آن‌ها.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «صَید»، ج۲، ص۶۴۹.
