صَنَم (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَنَم (به فتح صاد و نون) از
واژگان قرآن کریم به معنای بت و جمع آن
اصنام است.
اصنام به صیغه جمع پنج بار در
قرآن آمده است.
صَنَم به معنای بت و جمع آن اصنام است.
راغب اصفهانی گفته: صنم جثه‌ای است که از
نقره یا
مس یا
چوب ساخته شود، آن‌را برای تقرّب به
خدا پرستش می‌کردند.
ابن اثیر در
النهایه گفته: آن چیزی است که جز خدا معبود اخذ شود و به قولی آن چیزی است که جسم یا صورت داشته باشد، و اگر جسم یا صورت نداشته باشد آن‌را
وثن گویند.
در
اقرب الموارد تصریح شده که صنم معرب است.
به مواردی از
صَنَم که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْنِی وَ بَنِیَّ اَنْ نَعْبُدَ الْاَصْنامَ) (
پروردگارا! اين
شهر مکه را شهر امنى قرار ده؛ و من و فرزندانم را از پرستش بت‌ها دور نگاه دار.)
(قَالُوا نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ) (گفتند: «بت‌هایی را می‌پرستیم، و پیوسته ملازم
عبادت آنهاییم».)
(وَ اِذْ قالَ اِبْراهِیمُ لِاَبِیهِ آزَرَ اَ تَتَّخِذُ اَصْناماً آلِهَةً) (به خاطر بياوريد هنگامى را كه
ابراهیم به پدرش (سرپرستش كه در آن زمان عمويش بود) «آزر» گفت: «آيا بت‌هايى را به عنوان
معبود خود انتخاب مى‌كنى؟!)
(وَ جَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتَوْاْ عَلَى قَوْمٍ يَعْكُفُونَ عَلَى أَصْنَامٍ لَّهُمْ قَالُواْ يَا مُوسَى اجْعَل لَّنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ) (و
بنی‌اسرائیل را سالم از دريا عبور داديم؛ ناگاه در راه خود به گروهى رسيدند كه اطراف بت‌هايشان، براى عبادت، گرد آمده بودند. در اين هنگام، بنى‌اسرائيل به موسى گفتند: «تو هم براى ما معبودى قرار ده، همان گونه كه آنها معبودان و خدايانى دارند.» گفت: «شما جمعيّتى جاهل و نادان هستيد.)
(وَ تَاللَّهِ لَاَکِیدَنَّ اَصْنامَکُمْ) (و به خدا سوگند، نقشه‌اى براى نابودى بتهايتان مى‌كشم!»)
اصنام به صیغه جمع پنج بار در
قرآن آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صنم»، ج۴، ص۱۵۶.
