سیر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَيْر (به فتح سین و سکون یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای راه رفتن است. مشتقات سیر که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
سيرَت (به فتح راء) به معنای حالت و وضع طبيعى و
سَيّارَه (به فتح سین و راء) به معناى جماعت مسافر (قافله).
سَيْر به معنای راه رفتن است.
(وَ تَسِيرُ الْجِبالُ سَيْراً) (و كوه‌ها از جا كنده و متحرک مى‌شوند!)
با تفعيل و باء متعدى می‌شود. مثل
(وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً) (و روزى را به خاطر بياور كه كوه‌ها را به حركت درآوريم؛ و
زمین را آشكارا و هموار مى‌بينى.)
و نحو
(فَلَمَّا قَضى مُوسَى الْأَجَلَ وَ سارَ بِأَهْلِهِ ...) (هنگامى كه
موسی مدّت قرار داد را به پايان رسانيد و همراه خانواده‌اش حركت كرد.)
سيرت، حالت و وضع طبيعى است.
(قالَ خُذْها وَ لا تَخَفْ سَنُعِيدُها سِيرَتَهَا الْأُولى) «
عصا را بگير و نترس حتما آن را به حالت اول برمی‌گردانيم.»
سيّاره، مؤنث سيّار است به معنى جماعت
مسافر نيز آيد. (
قافله)
(وَ أَلْقُوهُ فِي غَيابَتِ الْجُبِّ يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ السَّيَّارَةِ) (او را در مخفى‌گاه
چاه بيفكنيد؛ تا بعضى از قافله‌ها او را برگيرند.)
اين كلمه سه بار در قرآن آمده:
مائده آیه ۹۶ یوسف آیه ۱۰ و
۱۹ .
در قرآن مجيد به سير و گردش در
زمین بسيار سفارش شده است.
يكى براى
عبرت و گردش در آثار گذشتگان مثل
(قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ) (بگو: روى زمين سير كنيد؛ سپس بنگريد سرانجام تكذيب‌كنندگان
آیات الهی چگونه بود؟!)
ايضا
۳۶ نحل ،
۶۹ نمل و غيره.
ديگرى براى تفكر در امر
حق و شروع خلقت چنان‌كه آمده
(قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ) (بگو: در زمين بگرديد و بنگريد خداوند چگونه
آفرینش را آغاز كرده است؟ سپس خداوند به همين گونه جهان آخرت را ايجاد مى‌كند؛ به يقين خدا بر هر چيزى تواناست.)
آيه صريح است در اينكه گردش و كاوش در زمين شروع
خلقت را به انسان خواهد فهماند و
آخرت را نيز می‌شود از آن قياس گرفت.
با گردش در زمين خواهيم ديد چگونه باكتری‌هاى هوا به باتلاق‌ها ريخته مبدل به كرم‌ها می‌شوند. ملخ‌ها چگونه نوک دم خود را به زمين فرو برده و در آن تخم مى‌ريزند و آنگاه مبدل به كرم سپس به پروانه و آنگاه به ملخ می‌شوند.
می‌توان از اين‌ها پى برد و احتمال داد كه موجودات زنده در ابتدا به صورت تخم آفريده شده و آنگاه بزرگ گشته و شروع به تكثير كرده‌اند و نيز با كاوش در طبقات زمين می‌توان به قهقرى برگشت و اسرار صنع خدا را به دست آورد چه صريح است دستور خدا و چه كم است عبرت و عمل ما!!!.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سیر»، ج۳، ص۳۶۱.
