سُرَیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سُرَیٰ (بر وزن هدی) از
واژگان نهج البلاغه به معنای رفتن در
شب است. پنج مورد از این واژه در
نهج البلاغه آمده است.
سُریبه معنای رفتن در شب آمده است.
راغب گوید: «
السری: سیر اللیل یقال:
سری و اسری»
در
اقرب الموارد گوید: «
سری الرجل» یعنی تمام شب را راه رفت،
«اسری» نیز مثل «
سری» است
امام علی (علیه‌السلام) درباره مؤمنان خالص و دور از اشرار در زمان فتنه‌ها فرموده:
«إِنْ شَهِدَ لَمْ يُعْرَفْ، وَإِنْ غابَ لَمْ يُفْتَقَدْ، أُولَئِكَ مَصَابيحُ الْهُدى، وَأَعْلاَمُ السُّرى» یعنی «اگر در جمعی حاضر باشد شناخته نیست و اگر غائب باشد پرسیده نمی‌شود. آنها چراغ‌های هدایت و نشانه‌های رفتن در شبند.»
(شرح‌های خطبه:
)
در بیان یک مثل فرموده:
«فَعِنْدَ الصَّباحِ يَحْمَدُ الْقَوْمُ السُّرى» یعنی «در وقت
صبح، مردم رفتن در شب را ستایش می‌کنند، بر خلاف آنها که شب را خوابیده و راه نرفته‌اند.»
(شرح‌های خطبه:
)
«يَسْري فِيها بِسِراج مُنير» یعنی «در شب می‌رود با چراغی روشن.»
(شرح‌های خطبه:
)
در
حکمت ۲۲ فرموده:
«لَنا حَقٌّ، فَإِنْ أُعْطيناهُ، وَإِلاَّ رَكِبْنَا أَعْجَازَ الاِْبِلِ، وَإِنْ طالَ السُّرى.» «ما را حقّی است اگر انرا داده شدیم هیچ وگرنه در طلب آن بر پشت شترها سوار می‌شویم هر چند در شب رفتن طول بکشد.»
(شرح‌های حکمت:
) مرحوم
رضی «رکبنا...» را بیچاره شدن و ذلیل شدن معنی کرده ولی لازم است آنرا صبر کردن معنی کنیم بنا بر معنای کنایه‌ای که او فرموده است و شاید مراد آن باشد که اگر حق ما را ندهند در طلب آن متحمل مشقت می‌شویم هر چند که طول بکشد، چنانکه
محمد عبده گفته است،
علت معنی کردن مرحوم رضی آنست که «رکبنا اعجاز الابل» کنایه از ذلت است که اسیر و بنده در ردیف و پشت
شتر سوار می‌نشیند.
پنج مورد از واژه
سری در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سری»، ج۱، ص۵۲۹.
